مطالعات موافقت معنایی قرآن و سنت، نحیف و لاغر است

استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران، با اشاره به بحث موافقت معنایی و ارجاع روایات به قرآن و پیشینه این بحث ...

کتاب «معناشناسی حواس در آیات قرآن» منتشر شد

کتاب «معناشناسی حواس در آیات قرآن» تألیف حجت الاسلام دکتر سیدمهدی میرزابابایی از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد. ...

کتاب "تصویر شر در دستگاه معنایی قرآن" شایسته تحسین شد

در بیست و سومین همایش بین المللی کتاب سال حوزه، کتاب "تصویر شر در دستگاه معنایی قرآن" شایسته تحسین شناخته ...

انتشار کتاب «موافقت معنایی»، اثری در باره معیارهای پذیرش حدیث

کتاب «موافقت معنایی، موافقت گشتاری، موافقت تعبیری، موافقت فرانقشی» از مجموعه زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی روایت، ار سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی ...

نقش دانش معناشناسی در تشریح مراتب معرفت در قرآن

رکعی اظهار کرد: در موضوع مراتب معرفت، کاری که در کتاب «معناشناسی مراتب معرفت در قرآن» انجام داده‌ایم این است ...

بررسی روابط معنایی واژۀ صدق در نهج‌البلاغه

معنی‌شناسی بخشی از زبان‌شناسی امروزی است و به معنای دانش تحلیل معناست که با بررسی گونه‌های مختلف معنا در پی ...

تحلیل بُعد حسی ادراکی گفتمان در خطبه نهم نهج‌البلاغه با تکیه بر ترجمه موسوی گرمارودی در بستر نشانه-معناشناسی

نشانه – معنی‌شناسی با پشت سر گذاشتن، نشانه‌شناسی ساختارگرا که قائل به رابطه‌ای دوسویه و پدرسالارانه بود، وارد مرحله‌ای جدید ...

معناشناسی و موارد کاربرد واژه «تأویل» در روایات

مسألۀ اصلی این مقاله، بررسی کاربردهای واژۀ «تأویل» در روایات اهل بیت: است و از باب مقدمه و برای تسهیل ...

کتاب " معناشناسی قلب در قرآن " منتشر شد

کتاب "معنا شناسی قلب در قرآن" تألیف حجت الاسلام دکتر شعبان نصرتی، به زبان فارسی از سوی پژوهشکده کلام اهل ...

نگرشی انتقادی بر جریان حدیث سالاری در ایجاد رابطه معنایی بین «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن

حدیث سالاری یا ترجیح مقتضای احادیث بر مقتضای ظاهر آیات قرآن کریم، دربسیاری ازتفسیرها وتعبیرهای مفسران و محققان علوم قرآنی ...

معناشناسی نسخ تدریجی، مشروط و تمهیدی از منظر آیت الله معرفت رحمه الله تعالی

علامه معرفت از قرآن‌پژوهان برجسته معاصر، با وضع اصطلاحاتی همچون «نسخ مشروط»، «نسخ تمهیدی» و «نسخ تدریجی»، به دنبال برطرف ...

معنا و كاربست ‏های ولايت ‏امر در فقه

«ولايت امر» به عنوان يکی از واژگان مهم و پرکاربرد در فقه و منابع آن، دارای کاربردهای گوناگونی است. در ...

شبکۀ شعاعی معنای «دیدن» در خطبه‌های نهج‌البلاغه بر پایۀ معناشناسی شناختی قالبی (بررسی موردی فعل رأی با تکیه بر ترجمه‌های دشتی، جعف

جستار حاضر می ­کوشد که با رویکردی شناختی و با تکیه بر روش وصفی ـ تحلیلی شبکۀ شعاعی معنای فعل ...

بررسی تطبیقی دیدگاه های لغت‌شناسان و اهل بیت(ع) در معناشناسی واژه‌های قرآن

اهل‌بیت پیامبر آگاه‌ترین افراد به قرآن کریم بوده‌اند و یکی از نقش‌های آنان در تبیین قرآن مجید، بیان معنای کلمات ...

واکاوی عبارت «لیس منا» در احادیث از نظر محدثان فریقین

در مصادر اصلی حدیث فریقین روایاتی وجود دارد که معصومان(ع) در آنها از عبارت «لیس منا» (از ما نیست) استفاده ...

معناشناسی نسخ در پرتو روایت «ناسخ و منسوخ» امام علی(ع)

ناسخ و منسوخ از جمله مسائلی است که صاحب‏ نظران علوم قرآنی را از دیر‏باز به خود مشغول داشته و ...

معناشناسی کفر نکوهیده از منظر قرآن کریم

آیت الله محمدی ری شهری در جلسه هفتگی تفسیر قرآن کریم ، در تفسیر آیه ششم از سورۀ مبارکه بقره ...

هرمنوتیک و نقش آن در کشف شبکه معنایی آیات قرآن کریم

نگرش جامع‌گرایانه در تفسیر قرآن و کشف شبکه معنایی آیات در گرو بهره‌گیری از روش‌های سنتی و رهاورد دانش‌های نوینی ...

کاربرد تحلیل های معناشناختی در شناسایی تغییرات ‏ساختاری واژگان قرآنی (مطالعه موردی: سوره مبارکه اعراف)

نگاه معناشناختی به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه­ های دست­یابی به دقایق معنا و پی بردن ...

معنا‌شناسی تطبیقی حدیث ضرب القرآن بالقرآن و ارتباط آن با تفسیر به رأی

ضرب القرآن و تفسیر به رأی دو اصطلاحی است که در احادیث شیعه و سنی با عبارات مختلف به کار ...

سطوح معانی ظاهری واژگان قرآنی ‏

هر زبانی قبل از هر چیز از واژگان تشکیل شده‌اند و واژگان از مهم ترین عناصر انتقال معنا می‌باشند و ...

الزامات روش شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم ‏(بررسی نمونه محور آثار مرتبط با معناشناسی)‏

تحقق یک مطالعۀ میان­ رشته ­ای صحیح در گرو ایجاد همسنخی و مجانست میان رشته ­های درگیر در آن است. ...

ضرورت توجه به روی آوردهای نوین معناشناسی

دریافت صحیح و کامل مقصود متن(شفاهی یا مکتوب)، همواره مهم ترین و اساسی ترین چالش اندیشمندان و پژوهشگران عرصۀ مطالعات ...

تحلیل معنایی و معرفتی حدیث معرفت نفس در تفاسیر نخستین

دلالت خودشناسی بر خداشناسی و پیوند میان معرفت نفس و معرفت رب، در فرهنگ اسلامی و در جریان‌های مختلف فکری ...

مناجات بررسى معناشناختى و جايگاه آن در آموزه‌هاى دينى

آنچه از اين پس در اين بخش مى‌خوانيد، شرح و تفسيرى است از جناب استاد مصباح بر مناجات «خمس عشر»، ...

نشست علمی «نقش دگرگونی معانی در فهم آیات و روایات» برگزار می‌شود

نشست علمی «نقش دگرگونی معانی در فهم آیات و روایات»، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین مسجدی برگزار می‌شود.

بررسی تطبیقی معنای واژه‌های قرآنی در روایات امامیه و فرهنگ‌های واژگانی

قرآن پژوهان همواره برای دریافت معانی واژگان قرآن از منابع گوناگونی مانند احادیث معصومین(ع)، روایات صحابه و معاجم لغوی بهره ...

وجوه معنایی واژۀ «امة» در قرآن(بررسی و نقد ترجمه‌های فارسی)

از آنجا که زبان قرآن عربی است و فهم آن برای مسلمانانی که به این زبان احاطه ندارند دشوار است، ...

معناشناسی تقدیر الهی و واژه های هم بسته در قرآن و روایات تفسیری با روش ایزوتسو

مرضیه سادات جورابچی کارشناسی ارشد رشته علوم حدیث، پردیس تهران دانشگاه قرآن و حدیث، استاد راهنما: حجة الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا استاد ...

نشست علمی «معناشناسی و حدیث» برگزار می شود

یازدهمین نشست علمی تبیین دیدگاه های حدیثی از پیوسته نشست های سید مرتضی (ره) با عنوان «معناشناسی و حدیث» با ...

كاربرد روش‌های اصول استنباط

این تحقیق با هدف گسترش کارکرد قواعد علم اصول استنباط به حوزه‌های عرفان و اخلاق اسلامی، به تجزیه و تحلیل ...

معناشناسی «عقل» در روایات «إنّ‌النساء نواقص‌العقول»

در برخی منابع حدیثی، گزارش‌هایی پیرامون نقص عقل در زنان نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب برخی ...

حوزه معنایی «شکر» در قرآن کریم

از شیوه ­های نوین مطرح در زبان­شناسی که در آن به مطالعه علمی معنا می­پردازند، علم معناشناسی است. در معناشناسی ...

بررسی اختلاف آراء مفسران شیعه در خصوص مفهوم «لقاء الله» در قرآن کریم

«لقاء الله» منتهای حرکت آدمی، و روح همه تعالیم و معارف الهی است. اما به رغم اشباع این بحث از ...

بازخوانی دیدگاه‌ های دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق «ربّ»

با توجه به اهمیت و جایگاه محوری اسم «ربّ» در نظام معنایی قرآن کریم، در این مقاله با نگاهی تاریخی ...

معناشناسی واژۀ عدالت در نهج‌البلاغه

یکی از زیربناهای اساسی حکومت اسلامی که به‌نوعی در حیطۀ مدیریت اسلامی قرار دارد، اصل عدالت است. به‌گونه‌ای که هر ...

بررسی تحولات در خوانش از مفهوم «انتظار فرج» در دوران غیبت کبری

مسأله «انتظار فرج امام قائم» به معنای «انتظار فرج امام غائب»، یکی از مفاهیمی است که بویژه پس از آغاز ...

معناشناسی حفظ قرآن در روایات

در مجامع روایی عامه و خاصه روایاتی با موضوع قرآن وجود دارد که با تعابیر گوناگون به حفظ قرآن تشویق ...

معناشناسی، مختصات و مصادیق «حجب و سرادقات» در حدیث شیعه

یکی از آموزه‌های روایی پیچیده که در گزاره‌های متعدد، معارف و حقایق فراوانی در باره آن بیان شده است، بحث ...

معناکاوی روایت‌های «جنگ تأویل»

تأویل یکی از مفاهیم بنیادین دینی است و فهم درست آن دانشی ویژه می‌طلبد. این نوشته بر آن است تا ...

معناشناسی ایمان در احادیث «إنَّ النساء نواقص الایمان»

در برخی منابع حدیثی، گزارش ­هایی پیرامون نقص ایمان در زنان، نقل شده است. وجود چنین روایاتی و رفتار نامناسب ...

مفهوم‌‌شناسی «توکل» و نتایج آن از منظر نهج‌البلاغه

توکل از مفاهیم اخلاقی و عرفانی فرهنگ اسلامی است. علمای اخلاق با تأسی به قرآن، مسلمانان را به تحقق عینی ...

حوزه معنایی حروف مقطعه در قرآن کریم ‏

در بین نظرات مختلفی که در حوزه ماهیت حروف مقطعه ارائه شده است، نظر فخر رازی بر روابط معنایی بین ...

تبیین معناشناختی آثار قول از دیدگاه قرآن کریم

از روش­ های نوین تحقیق و پژوهش در قرآن کریم، معناشناسی واژه ­های قرآنی است. در این نگرش، پس از ...

کاربرد روش‌های معناشناسی نوین در پژوهش‌های قرآنی

از گذشته دور قرآن‌پژوهان و مفسّران از روش‌های تفسیری گوناگونی که در طول سالیان بلند از مواجهه با فهم خطاب ...

معناشناسی الفاظ قرآن در تفسیر مجمع البیان

معناشناسی واژه‌های قرآن یکی از اساسی‌ترین پایه‌های فهم و تفسیر دقیق قرآن است. دست‌یابی به معنای یک واژه در قرآن ...

معناشناسی زهد در نهج البلاغه بر اساس روش معناشناختی ایزوتسو

معناشناسی بخشی از دانش زبان‌شناسی یا شاخه‌ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می‌توان به تحلیل معنای واژه‌ها ...

معناشناسی مفهوم حبط در قرآن کریم

«حبط اعمال» یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین مشکلات و موانع به ثمر رسیدن و ذخیره شدن اعمال انسان در جهان ...

معناشناسي روايات مرحومه بودن امّت مسلمان

انديشه مرحومه بودن امت اسلامي ـ که از دسته‌اي اخبار و روايات با محوريت عبارت «أمتي أمة مرحومة» قابل دريافت ...

گستره معنايي « رحمن » و « رحيم » در روايات اهل بيت عليهم السلام

شمارى از روايات اهل بيت عليهم السلام صفت‌هاي «رحمان» و رحيم» را از نظر معنا با هم يکسان دانسته‌اند. از ...

تبارشناسی، مفهوم‌شناسی و ارزيابی احاديث وجوهيه

يکی از مستندات رايج و معمول معتقدان به چند معنايی بودن قرآن، صرف‌نظر از صحت يا عدم صحت چنين امری، ...

نقش متون دينی در تبيين معانی واژگان روايات

فهم معانی واژگان روايات از اهميت خاصی برخوردار است. مراجعه به کتب لغت در اين زمينه، بسيار مفيد، لازم و ...

معناشناسی « راسخان در علم » با تأکيد بر کاربرد روايی

در نوشتار حاضر، ضمن بررسی لغوی و مطالعه کاربردهای قرآنی و روایی مفهوم «راسخان در علم»، بر دو وجه ایجابی ...