پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
لا طاعةَ لِمَنْ لَمْ يُطِعِ اللّهَ .
از كسى كه فرمانبردار خدا نيست، نبايد فرمان برد.
كنز العمّال: ح14872
چکیده : نوشتار حاضر درصدد است تا مستندِ دیدگاهِ «فریضه‌دانی طلب‌العلم بر همگان»، یعنی حدیث مشهور «طلب العلم فریضه» را براساس معیارهای سندی و دلالی بررسی نماید. روش تحقیق، روش توصیفی استنباطی است. در ابتدا به گزارش نَقل‌های متعدد این حدیث پرداخته ...
نویسنده :
چکیده : خطبه اشباح متشکل از مجموعه ای از جمله های ارجاعی است که با هدف تعلیمی ایراد شده است؛ در مورد وجه تسمیه این خطبه بین شارحان اختلاف نظرهایی وجود دارد. پژوهش پیش رو با هدف شناخت چرایی نامگذاری خطبه اشباح ...
چکیده : این نوشته در پی تبیین فرآیند ترجمه حدیث و ارائه ده گام برای آن است. چهار گام در ناحیه زبان مبدأ و فهم متن و شش گام در عرصه بازگردان به زبان مقصد پیشنهاد شده است. چهارگام در مرحله دریافت ...
چکیده : کمال عقل امری مسلم در روایات است. این پژوش با تحلیل نصگرایانه روایات عقل، کمال عقل را در«معنا، مصداق، عوامل» بررسی می‌کند و به این نتایج می‌رسد:1)کمالِ عقل شامل هر تطور ازدیادی نیست بلکه ازدیادی تدریجی در «ذات» و یا ...
چکیده : از روایات شایستۀ تحلیل در حوزۀ امامت، احادیثی است که در آنها امام در امت اسلامی به «کعبه» تشبیه شده است. از مشهورترین آنها حدیثی مروی از حضرت زهرا (س) است که فرمودند: «مَثَلُ الْإِمَامِ مَثَلُ الْکَعْبَةِ إِذْ تُؤْتَى وَ ...
چکیده : یکی از واژگان پرتکرار در تراث روایی که معصومین (علیهم السلام) بر آن تاکید داشته اند؛ واژه «معاریض»می‌باشد، انگاره های مختلفی نسبت به گستره و کاربست معنایی معاریض وجود دارد اما اندیشه صحیح این است که در این واژه نقل ...
چکیده : آیه 48 سوره ابراهیم از روزی (قیامت) سخن می‌گوید که در آن، زمین به چیزی غیر از زمین تبدیل می‌شود! معصومان (ع) در روایات متعددی ذیل این آیه فرموده‌اند: زمین در قیامت به نانی پاکیزه تبدیل می‌گردد که مردم تا ...
چکیده : باور به تاثیر چشم زخم از باورهای مشترک بین فرهنگ های مختلف است. به موازات این باور عده ای نیز آن را در زمره باورهای عامیانه و خرافی دانسته‌اند که مبنای علمی‌مقبولی برای آن وجود ندارد. روایات متعددی در منابع ...
چکیده : «اخوت» یا «برادری دینی» از جمله مسائل اخلاق اسلامی است که رابطه و پیوند ایمانی بین افراد شکل می‌گیرد. مسئله اصلی پژوهش حاضر، واکاوی ریشه‌های نظام اخوت و برادری دینی در اخلاق نقلی است. بر این اساس با روش توصیفی ...
چکیده : ازجمله مسائل مغفول در پژوهش‌های حدیثی، نگاه کارکرد شناسانه به روایات تفسیری و استنادات قرآنی اهل‌بیت (علیهم السّلام) است. غلبه نگاه معنا شناسانه در کنار خدشه به اعتبار این‌گونه روایات زمینه‌ساز مهجور ماندن بسیاری از روایات و عدم بهره‌مندی از ...
چکیده : از مهم‌ترین میراث به‌جای‌مانده از متقدمان شیعه که نزد علما و فرهیختگان تشیع نقش بسزایی دارد و عامل اصلی شکل‌گیری رفتار و فرهنگ شیعی است، کتب جوامع حدیثی است. این کتاب‌ها همواره در تاریخ موزد استفاده بزرگان مکتب برای صدور ...
چکیده : نگاه درس‌آموز به «برترین‌ها»، یکی از ویژگی‌های ذاتی انسان است. ازاین‌رو، خداوند در بسیاری از سوره‌های قرآن به‌صراحت یا کنایه، ده زن را به عنوان همسران برتر معرفی کرده و برای هرکدام خصلتی را به عنوان راز موفقیت ایشان ...
چکیده : حضرت خدیجه س ، یار و همراه پیامبر در همه حال، بانوی ایمان که با پیشتازی در اسلام و حمایت همهجانبه از پیامبر,، بذل دارایی خود در راه اسلام و دستگیری مظلومان، نقش کمنظیری در گسترش اسلام و پیشبرد اهداف ...
چکیده : در میان زنان مشهور تاریخ، حضرت خدیجه س ، شخصیت انکارناپذیر تاریخ اسلام است. اگرچه سینه تاریخ در احوال و فداکاری‌های او، جز چند برگی بیش در گنجینة خود ندارد، اما همین فضایل ثبت‌شده در صفحات زمان، چشم‌ها را خیره ...
چکیده : در تاریخ پر فراز و نشیب اسلام، کمتر بانویی در جامعه زنان همچون حضرت خدیجه س همسر بزرگوار رسول‌خدا ص درخشیده است. بهره‌مندی از صفات عالی و رفتار برخاسته از بینش متعالی او، چنان شخصیتی از وی ساخته بود که ...
چکیده : حضرت خدیجه کبری س، اوّلین همسرِ محبوب پیامبر اعظم ص، حضرت محمد ص و مادر حضرت فاطمه س و نخستین زنِ ایمان‌آورنده به پیامبر اسلام ص است که از شخصیتهای تأثیرگذار در نهضت رسول مکرّم اسلام ص و مورد احترام ...
چکیده : در عصر صادقین علیهماالسلام دست کم پنج شاخه فکری در میان شیعیان وجود داشت: 1. شیعه سیاسی و مردمی: تبری از خلفای پیش از امام علی علیهالسلام و طبعا از عثمانیه، و انتظار بازگشت و تغییر اوضاع به نفع خاندان ...
چکیده : احساس غنی و بی‌نیازی، آرزوی همه انسان‌هاست. منابع دینی، اکمال عقل را راه رسیدن به این احساس می‌دانند. اما چگونگی تأثیر اکمال عقل بر غنی، سؤالی اساسی است. هدف این پژوهش ارائۀ مبانی علمی و نظری احساس بی‌نیازی از طریق ...
چکیده : مقاله حاضر به بررسی انتقادی مستندات روایی مفسران پیرامون «اهجروهن فی المضاجع» در آیه ٣۴ سوره نسا می‌پردازد. با این هدف که مفهوم و شیوه اجرای «هجر» بر زن ناشزه را واکاوی نماید. نخست، روایات تفسیری را در چهار دسته ...
چکیده : تعبیر «اصلحک الله»از تعابیر پربسامد در منابع فریقین است. شمارِ زیادی از فقها و راویان ِامامیه، امام معصوم (ع) را با این عبارت مورد خطاب قرار‌داده‌اند. ترجمه لغویِ این عبارت سبب شده که برخی همچون مجلسی پدر و پسر ، ...
چکیده : اغلب روایات باب المعروف در کتب حدیثی شیعه اشاره به جایگاه و آثار معروف یا همان احسان دارد و بدیهی است که صرف شناخت آثار احسان،کافی برای انجام آن نیست. بنابراین بعد از شناخت آثار معروف،نوبت به شناخت مراحل انجام ...
چکیده : روایات موسوم به ثوبی حجر در تفسیر آیۀ 69 سورۀ احزاب، مکرر مورد توجه مفسران واقع شده است. با توجه به محتوای مغایر با عصمت این گونه روایات، واکاوی رویکرد مفسران در مواجهه با آن ها، از مسائل مهم تفسیرپژوهی ...
چکیده : وجود تشبیه در متون، هر چند لازمۀ زیبایی سخن در هر زبانی است، اما گاه منجر به ایجاد شبهه و کژتابی در خوانش از متن صامت می‌شود. نهج البلاغه به عنوان متنی کهن، آمیخته از تشبیهاتی است که گاه فهم ...
چکیده : سهل بن زیاد آدمی از راویانی است که سهم عظیمی را در تراث شیعی به خود اختصاص داده است. بر همین اساس، اعتبارسنجی شخصیت رجالی وی از جایگاه رفیعی برخوردار است، چرا که با توثیق وی حجم انبوهی از روایات ...
چکیده : یونس بن ظبیان، راوی مستقیم امام صادق ، نزد غالب رجالیان، متّهم به کذب و جعل است و از این رو به اعتبار احادیث وی به دیده‌ی تردید می‌نگرند. از این راوی 12 روایت فقهی (بدون تکرار) در کتب ...
چکیده : جامع‌نویسی از جمله شیوه‌های رایج تدوین حدیث از طریق گردآوری و تبویب احادیث است که سابقۀ آن به قرون نخستین باز می‌گردد. در طول تاریخ می‌توان کتاب‌های حدیثی را یافت که لفظِ "جامع" را در عنوان خود دارند و برخی ...
چکیده : امّ البنین؛ (فاطمه)، دختر حزام بن خالد بن ربیعه (برادر شاعر معروف دوران قبل از اسلام عصر جاهلیت صاحب یکی از محلّقات سبعه)، فرزند عامر بن کلاب بن ربیعة بن عامر بن صعصعه کلابی. مادرش؛ شمامه، دختر سهیل بن عامر بن ...
چکیده : در روايات بسياری، ائمه اطهار محدث معرفی شده‌اند. اين وصف منحصر به ايشان نيست، بلکه در رواياتی حضرت فاطمه زهرا نيز دارای اين فضيلت شناخته شده اند؛ مجموعه اين گفت وگوها در مصحف فاطمه گرد آمده و در ...
چکیده : برجسته سازی ازجمله نظريه های ادبی معاصر است که با رويکردی ادبی به متون منظوم يا منثور، در صدد تبيين و تحليل آن دسته از شاخصه ها و عناصر مؤثر در بافت کلام است که با تکی ه بر علم ...
چکیده : نگارنده در این مقاله، دربارة دو خطبة حضرت زهرا سلام الله علیها سخن می‌گوید: یکی خطبه‌ای که در مسجد ایراد فرمود (فدکیه) و دیگر خطبه در جمع زنان عیادت کننده. نویسنده، راویان و اسناد این دو خطبه و کتابهایی را ...
