پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
إذا كانَ في آخِرِ الزَّمانِ؛ لابُدَّ لِلنّاسِ فيها مِنَ الدَّراهِمِ وَالدَّنانيرِ يُقيمُ الرَّجُلُ بِها دينَهُ ودُنياهُ.
چون آخر الزّمان فرا رسد، مردم را چارهاى جز داشتن درهمها و دينارها نيست تا هر فرد دين و دنياى خود را با آن برپاى دارد.
المعجم الكبير : ج20 ص279 ح660
چکیده : مفصل‌ترین حدیث «کتاب العقل و الجهل» اصول‌الکافی حاوی سفارش‌های پربار امام‌کاظم (علیه السلام) به هشام بن حکم است. علیرغم توصیه‌های فراوانِ آموزه‌های دینی به ارتباط با دیگران در فرازی از این حدیث نه‌تنها از تنهایی نهی نشده بلکه صبر بر ...
نویسنده :
چکیده : بسیاری از آموزه‌های دستوری اسلام مرتبط با دیگران سامان یافته و از جمله مهم‌ترین آموزه‌های این مکتب، رفع حوائج مردم است. تحقیق حاضر، ضمن تأکید بر قابلیت‌های متون دینی در تولید علم، به دنبال بررسی اثر نعمت‌شماری رفع حوائج مردم ...
چکیده : آثار نوشتاری معاصر و پیشین درباره معنای توکل رویکردهای متفاوتی دارند که گاهی ذوق عرفانی و مشرب علمی نیز جهت خاصی به معنای ارائه‌شده از توکل داده و حتی گاهی از آن صرف نظر شده است؛ ولی معناشناسیِ توکل مبتنی ...
چکیده : با واکاوی میراث کهن حدیثی و رجالی شیعه، با دو راوی با نام «علی بن حَسّان» مواجهیم: «علی بن حَسّان هاشمی» و «علی بن حَسّان واسطی»؛ یکی با یادکردی ویژه چون: «ثقةٌ ثقةٌ » مورد اعتماد قلمداد شده و دیگری ...
چکیده : یکی از راه‌های شناخت نزدیک تاریخ و سرگذشت حدیث، توجه و بررسی دقیق محدثان و شخصیت‌های کلیدی در نشر حدیث است. سده چهارم و پنجم قمری به سبب دسته‌بندی و شکلگیری جوامع حدیث شیعه و نیز تثبیت موقعیت و ساختار ...
چکیده : پژوهش حاضر با هدف مرور نظام‌مند به روش پژوهش پیمایشی- مقطعی و از نوع کاربردی، مقالات حوزۀ صحیفه سجادیه در ایران را مورد تاکید قرار داد. به‌منظور دستیابی به منابع، پس از تعیین پرسش و معیارهای ورود و خروج منابع، ...
چکیده : امام حسین(ع)، به مقیاس ویژگی‌های که دارد، شخصیت ایشان، به‌عنوان یکی از محورهای بحث میان اندیشمندان قرارگرفته و از جهات مختلفی به آن پرداخته‌اند. یکی از بحث‌های مهم، مقام و جایگاه ایشان، در منابع روایی اهل سنت بوده که برخی ...
چکیده : رازداری از جمله روایاتی است که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. پژوهش حاضر در راستای بررسی فقه‌الحدیثی روایات رازداری درصدد است با بهره‌گیری از دانش نشانهشناسی، لایههای مختلف مضمون احادیث مذکور را بررسی کرده و ساختار و نشانه‌شناختی ...
چکیده : روایات در باره زنان در دوران تدوین و نشر، فراز و فرودهای بسیاری را پیموده است که در نیمه قرن اول با حضور زنان آغاز لکن در قرون بعدی به سمت خانهنشینی آنان پیش رفت. در متون روایی مجموعهای از ...
چکیده : اعتقاد به ظهور حضرت مهدی(ع) از باورهای قطعی و مشهور اهل سنت است . با این وجود برخی از علمای اهل سنت به ویژه در سده‌های اخیر در صدد تردید یا انکار این آموزه برآمده‌اند. یکی از این افراد محمد ...
چکیده : پژوهشهای سده معاصر خاورشناسان درباره الکافی کلینی به سه دوره تاریخی متمایز از همدیگر تفکیک پذیر است: دورۀ فقر و بحران آگاهی، دورۀ درنگ در مضامین برگزیده، دورۀ تحول در رویکرد و مسئله.
چکیده : عامی بودن حفص بن غیاث دیدگاهی مقبول نزد شیخ طوسی(460ق) است. مسئله اصلی این پژوهه تحلیل و ارزیابی روایت عبد الله بن إدریس (192ق) – از معاصران و راویان حفص بن غیاث- به مثابه نظریه رقیب شیخ طوسی است که ...
چکیده : دعائم الاسلام، تألیف قاضی نعمان مغربی (د. 363ق) ـ برجسته‌ترین فقیه و محدث اسماعیلی ـ حاوی بیش از سه هزار روایت منسوب به اهل بیت علیهم السلام است. وجود برخی فروع ناسازگار با مذهب امامیه در این کتاب، از عواملی ...
چکیده : همزمان با آغاز سده سوم هجری، جمعیت یکدست شیعى قم، تعداد نسبتا زیاد عالمان و محدّثان، دور بودن از ستمگرىهای حاکمان عبّاسى وپدیدارى روحیه دانشگسترى، باعث شد که فعالیت حدیثی عالمان این شهر روزبه‌روز پرفایدهتر شود به طورى که حرکت ...
چکیده : بررسی راویان و اَسناد روایات یکی از معیارهای محدثان مسلمان درارزیابی احادیث بوده‌است که این امر، موجب تولید داده‌های انبوه رجالی و به‌تبع شکلگیری دانش رجال درمیان دانش‌های حدیثی شده‌است. دردوران معاصر گاه درواقع‌نمایی ارزیابی‌های عالمان رجالی دربارۀ راویان تشکیک ...
چکیده : در برخی از روایاتی که از ائمه ـ علیهم السلام ـ روایت شده، به پاره‌ای از فرقه‌های اسلامی صفاتی منتسب شده است. شیخ طوسی در تهذیب الأحکام و کشی در رجال روایتی را از امام جعفر صادق ـ علیه السلام ...
چکیده : یکی از نکات ضروری در مواجهه با متون کهن بویژه متون دینی، توجه به واژگانی است که در معنای لغوی به کار نرفته‌اند؛ بلکه متکلم متناسب با فرهنگ گفتاری رایج در عصر خود، مفهومی مجازی، اراده کرده است. تشبیه رخدادیست ...
چکیده : جوشش بسیاری از معارف و علوم در حوزه های مختلف از حدبث، به معنای ظرفیت بی نظیر آن در هدایت بشر به علوم و معارف الهی و بشری است. به نظر می رسد عرضه حوزه های معرفتی جدید بر حدیث، ...
چکیده : از زمانی که شیخ مفید در درون مکتب متکلمان: بغداد نظریه عدم حجیت اخبار آحاد را پایه‌گذاری می‌کند، این نظریه سلطه‌ای بلامنازع در جامعه علمی امامیه داشت تا اینکه با مرور زمان خلأها و کاستی‌های این الگوی کلان فکری آشکارتر ...
چکیده : مقتل الحسین(ع) تذکرة الخواص در زمره مقاتل تاریخی ـ روایی قرن هفتم هجری است که از جهت مذهب نویسنده، محتوای گزارشهای عاشورایی و اثرگذاری بر مقاتل دوران پس از خود قابل توجه است. بخشی از گزارشی که سبط‌بن‌جوزی از قیام ...
چکیده : علامه مجلسی دو روایت را در بحار الانوار با محتوای نکوهش معلم نقل کرده است. این روایات که مضمون آن‌ها در تعارض با ادله عقلی و نقلی می‌باشند در ساختار زبانیِ مشترک با صنف بافندگان و زنان قرار گرفته‌اند که ...
چکیده : نگاهي به کتاب «شناخت‌نامه قرآن »
چکیده : خداوند در آیۀ 54 سورة »مائده«، مؤمنان را تهدید فرموده که در صورت ارتداد و بازگشت از دین، قوم دیگری را با شش ویژگیِ برجسته، جایگزین آنان خواهد کرد. در اینکه «قوم جایگزین» چه کسانی هستند، در روایات فریقین از ...
چکیده : در چگونگي قيام حضرت مهدي عليه السلام دو نظريه مطرح است: الف. نظريه اي كه در آن قيامْ همراه با كشتار و خونريزي و ايجاد رعب و وحشت براي انسان هاست. اين تصوير با روح دين اسلام، كه دين صلح و ...
چکیده : مساله «تسميه»، در بعضى از ابواب كتابهاى حديثى و قواعد فقهى مطرح شده است . در اين نوشتار، نخست اين مساله را از منظر «حديثشناسى» مورد پژوهش قرار داده، سپس حكم آن را استخراج و استنباط خواهيم كرد .
چکیده : یکی از آسیب‌های جدی در عرصۀ مهدویت، تعیین وقت برای ظهور است. به رغم وجود روایات متعدد و لحن شدید آن‌ها در ممنوعیت تعیین وقت برای زمان ظهور امام مهدی ع، در طول تاریخ، توقیت‌هایی صورت گرفته است. پژوهش پیش ...
چکیده : گاهی در احاديث ائمهk سخن از شخصيتی با ويژگی‌‌هايی خاص است، ولی به صراحت نامی‌‌از او برده نشده و اين امر باعث شده در طی اعصار، مصاديق گوناگونی برای آن شخصيت(چه بسا منظور ائمهk اين مصداق‌‌ها نباشد) بيان شوند؛ از ...
چکیده : نوشتار ذيل برداشتى از سخنرانى حضرت استاد ميلانى است كه در ماه مبارك رمضان پيرامون امام مهدى (عج) ايراد فرموده اند . در اين نوشتار نقاط اشتراك مسلمانان دربارهى حضرت مهدى (عج) بيان شده و برخى از احاديث مورد اتفاق ...
چکیده : برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم(ع) ناظر بر تأویل آیات هست که این تأویلات در نگاه نخست، بامعنای ظاهری الفاظ آیه معارض به نظر می‌رسد.این پژوهش راهکارهای برون‌رفت از این تعارض بدوی را از ...
چکیده : جریان حدیثی غالب محدثان شیعی، در سده یازدهم و دوازدهم ، جریان اخباری معتدل است. ظاهر امر این است که ایشان به صرف وجود حدیث در مجامع حدیثی به صحت آن حکم می کنند؛ولی در حقیقت مبانی جهت شناخت حدیث ...
