امام علی علیه السلام
إنَّهُ لابُدَّ لِلعاقِلِ مِن أن يَنظُرَ في شَأنِهِ ؛ فَليَحفَظ لِسانَهُ ، وَليَعرِف أهلَ زَمانِهِ .
خردمند ، بايد در كار خويش بنگرد تا زبان خويش را نگه بدارد و مردم زمانه اش را بشناسد .
الأمالي للطوسي : ص 146 ح 240
چکیده : در جوامع حدیثی و تفاسیر شیعی و کتب معاجم قرائات، روایات متعددی وجود دارد که قرائتی را به ائمۀ شیعه به‌ویژه امام صادق(ع) منسوب می‌کند. بیشتر این روایات برگرفته از کتاب القرائات سیّاری است. سیّاری معاصر امام‌هادی(ع) از کاتبان طاهری ...
نویسنده :
چکیده : کار جوهر انسـان و مایـه سـعادت دنیـوی و اخـروی او اسـت. در اسـلام بـه مقولـه کـار و مؤلفـه های آن، اهمیـت بسـیاری داده شـده اسـت. تعـداد روایـات ذکـر شـده از پیـامبر اکرم(ص) و ائمـه معصـومین(ع) در موضـوع کـار و بایـدها ...
چکیده : یکی از موضوعات شایان توجه در حوزۀ پژوهش های حدیثی و فقهی، توجه به «سبب ورود حدیث» یا به‌عبارتی، «شأن صدور حدیث» است. سبب ورود حدیث، کارکردها و فواید متعددی دارد که یکی از مهم‌ترین فواید مترتّب بر آن، فهم ...
چکیده : در کتب تفسیری، علوم قرآنی و اسباب نزول، برای آیات فراوانی، سبب نزول هایی گزارش شده است. که باید به ارزیابی سند و محتوای آنها همت گماشت. سبب نزول سوره معارج، موضوع اصلی این نوشتار است که روایات این بخش، ...
چکیده : چکیده: کتاب «الفصول‌المهمة فی اصول‌الائمة» تألیف شیخ حر عاملی، از جمله جوامع حدیثی مطلقی است که در دوران متأخرین تألیف یافته و 3194 حدیث دارد که از دو مقدمه و پنج بخش تشکیل شده است. مقدمه اول به انگیزه و ...
چکیده : قرآنیون کسانی هستند که حجیت حدیث را به کلی رد می کنند و یا برای احادیث اهمیت لازم را قائل نیستند و تنها قرآن را برای اعتقاد و عمل کافی می دانند. در این مقاله برخی از افراد و منابع ...
چکیده : جریان قرآنیون به قرآن بسندگی و انکار نقش سنت در شناخت دین روی آورده، حدیث را فاقد حجیت میداند و در تبیین احکام به آن بها نمی دهد. بعلاوه قرآنیون اندیشه هایی را مطرح کرده اند که خودشان هم به ...
چکیده : شیخ محمد سند بحرانی در کتاب «اسلام معیة الثقلین لا اسلام المصحف منسلخاً من الحدیث» مدّعای قرآنیون را در اکتفا به قرآن در فهم دین در ضمن 28 فصل پاسخ می گوید. نگارنده در این مقاله پس از مقدمه ای ...
چکیده : نگارنده دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی در مورد رابطۀ قرآن با مبیّن را بر پایۀ تعویل قرآن بر منفصل توضیح می دهد. یعنی اینکه خداوند فهم مرادات کلام خود را به بیان حجت هایش وابسته کرده است. لذا هر کس فهم ...
چکیده : محمد ابوزید دمنهوری که کتاب «الهدایة و العرفان فی تفسیر القرآن بالقرآن» را نوشته، از چهره های شاخص قرآنیون در هند است. نگارنده در این مقاله، بر مبنای قرآن و عقل، تفسیر یادشده را از جهت آسیب های روشی نقد ...
چکیده : امام صادق(ع) بر این نکته واقف بودند که مادامی که حکومت اسلامی از طرف پایگاه های آگاه و متعهد مردمی پشتیبانی نشود، اصلاحات اسلامی محقّق نمی شود. اینجا بود که امام جهت حفظ مکتب و بقای تفکر صحیح اهل بیت(ع) ...
چکیده : احمد صبحی منصور –که نماد جریان قرآنیون و سنت ستیزی در مصر است – در دو کتاب «القرآن و کفی مصدراً للتشریع الاسلامی» و «الصلاة بین القرآن الکریم و المسلمین» می کوشد تا استدلال‌هایی برای مبنا و بنای خود فراهم ...
چکیده : یکی از نمودهای اختلاف میان فریقین، تفاوت تعامل بـا روایـات تفسـیری أهل بیت(ع) است. این پژوهش بر آن است تا میزان رویکرد ابن ابی حاتم را در «تفسیرالقرآن العظیم مسنداً عن الرسول و الصحابه و التابعین»، به روایاتی که نام ...
چکیده : احادیث پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در کنار قرآن در معرفت بخشی و ارائه معارف الهی نقشی اساسی دارد. روشن است که همه منقولات و مرویات به لحاظ اعتبار از درجه یکسانی برخوردار نیستند؛ برخی ذاتاً یا به کمک قرائن علم ...
چکیده : آموزه‌ها و معارف دین را می‌توان به سه دسته اساسی آموزه‌های بینشی (عقاید)، آموزه‌های ارزشی (اخلاق) و آموزه‌های کنشی (احکام) قابل تقسیم دانست. از آموزه های اعتقادی دین در کنار آموزه های اخلاقی و فقهی، باید به عنوان مهم‌ترین و ...
چکیده : طباطبایی براى قرآن كريم معناى تنزيلى و تأويلى قائل است و در تفسير الميزان مى كوشد با استمداد از سياق و آيات ديگر، معناى تنزيلى را بيان كند. همچنين او ذكر مصاديق را تفسير نمى داند و ...
چکیده : اکثر دانشمندان علوم حدیث، در جرح و تعدیل روات تنها به معیارها و اصول متنی و سندی توجه داشته و دارند. آنان برای توثیق و تضعیف معیارهایی چون وثاقت، صداقت، قدرت حفظ و ضبط راوی و ... را در نظر ...
چکیده : در مصادر اصلی حدیث فریقین روایاتی وجود دارد که معصومان(ع) در آنها از عبارت «لیس منا» (از ما نیست) استفاده کرده‌اند. محدثان فریقین در تفسیر مقصود معصومان(ع) از این تعبیر اختلافاتی دارند. در واقع، معنای این عبارت «لیس من شیعتنا» ...
چکیده : شرح بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه اثر علامه مرحوم شیخ محمدتقی شوشتری (م 1374 ﮬ . ق) می‌باشد. این عالم فرزانه که در فقه، رجال و تراجم و حدیث صاحب نظر و دارای ده‌ها جلد اثر تحقیقی در این ...
چکیده : از مهم‌ترین ویژگی‌های حدیث شیعه، مکتوب بودن آن است. احادیث اهل‌بیت(ع) از زمان صدور به وسیله اصول و کتب شیعیان به سده‌های بعد منتقل می‌شد، تا اینکه از سوی مؤلفان جوامع حدیثی، به ویژه صاحبان کتب اربعه، تدوین و تبویبی ...
چکیده : تفسیر الکشّاف، اثر محمود بن‌عمر زمخشری (م 538 ﮬ . ق) یکی از مهم‌ترین تفاسیر ادبی قرآن کریم است. این کتاب با رویکرد کلامی معتزله و به شیوه اجتهادی نگاشته شده است. بیان نکات بلاغی و ادبی، این تفسیر را ...
چکیده : مسئله‌ی امامت در روایات امام رضا(ع) بسیار زیبا به چشم می‌خورد و این حاکی از اهمیتی است که این موضوع نزد امام(ع) دارد. ایشان با اشاره به صفات و ویژگی‌های امامت، امام را حجت و دلیل خداوند بر مردم، پاسدار ...
چکیده : دوره امامت امام رضا(ع) 20 سال به طول انجامید. امام(ع)، ده سال از مدت یادشده را در زمان حکومت هارون، در مدینه سپرى کرده است. و حدود سه سال آخر عمر ایشان نیز در مرو و در دستگاه خلافت مأمون ...
چکیده : بحث از غلو و غالیان، از مباحث مهم و پرجنجالی است که همواره در میان مسلمانان به‌خصوص شیعیان مطرح بوده و هست. جریان غلو و عقاید افراطی غلات برای تشیع خطرناک بود؛ زیرا علاوه‌بر آشفتگی در عقاید شیعیان و ایجاد ...
چکیده : کوفه، بغداد و قم از نقاط حساس شیعه‌نشین جهان اسلام بود. به سبب نقش سیاسی این سه شهر، امام رضا(ع) باید برنامه‌ای برای ارشاد و هدایت و تمدن‌سازی این مراکز مهم در نظر می‌گرفتند تا بتوانند کاروان بشریت را به ...
چکیده : سیره و سبک زندگی امام رضا(ع) مختصات ویژه‌ای دارد، که بنا به مقتضیات و شرایط سیاسی ـ اجتماعی زمان آن حضرت، تبیین آنها می‌تواند الگویی برای جامعه امروز باشد. دوره ولایت‌عهدی ایشان، از وضعیت خاصی برخوردار است؛ که امام رضا(ع) ...
چکیده : ناسخ و منسوخ از جمله مسائلی است که صاحب نظران علوم قرآنی را از دیرباز به خود مشغول داشته و آثاری را در این حوزه به رشته تحریر درآورده اند. دستمایه اکثر پژوهشگران روایتی از امام علی (ع) است که ...
چکیده : اعتقاد به منجی موعود از نسل پیامبر خاتم(ص) و همنام با آن حضرت، باور مشترک میان همه فرق اسلامی است که البته در جزئیات این موضوع اختلافاتی وجود دارد، از جمله مسائل اختلافی مسأله ولادت امام زمان(عج) است، یکی از ...
چکیده : وجود کنایات، اشارات، تعریض‌ها، عبارات دشوار و واژگان غریب در متون روایی رسیده از معصومین(ع)، موجب شده تا کار ترجمه و فهم معنای دقیق روایات دشوار به نظر رسد. توجه به رویدادهای تاریخی و معنای نخستینِ واژه‌ها در زمان صدور ...
چکیده : دستیابی به میراث مکتوب و کهن علمی به دلیل فواید متعددی که دارد امری مهم و البته سخت و پیچیده است. فؤاد سزگین روشی نظاممند را برای بازیابی منابع آثار کهن ارائه کرد که در کنار مزایای بسیار مهم و ...
