امام حسین علیه السلام
ـ حينَ قُتِلَ ابنُهُ عَلِيٌّ الأَكبَرُ ـ: اللّهُمَّ دَعَونا لِيَنصُرونا فَخَذَلونا وقَتَلونا ، اللّهُمَّ فَاحبِس عَنهُم قَطرَ السَّماءِ ، وَامنَعهُم بَرَكاتِ الأَرضِ ، فَإِن مَتَّعتَهُم إلى حينٍ ، فَفَرِّقهُم شِيَعا ، وَاجعَلهُم طَرائِقَ قِدَدا ، ولا تُرضِ الوُلاةَ عَنهُم أبَدا .
ـ از امام حسين عليه السلام (هنگامى كه فرزندش على اكبر كشته شد) ـ: خداوندا! كوفيان، ما را فرا خواندند تا يارىمان كنند؛ امّا ما را وا نهادند و كُشتند. خداوندا! بارانِ آسمان را از ايشان باز دار و بركتهاى زمين را از ايشان دريغ كن و اگر تا مدّتى [از زندگى] برخوردارشان ساختى، آنان را پراكنده ساز و دچار اختلافشان بگردان و هيچ گاه زمامداران را از ايشان، خشنود مكن .
الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : ج 1 ص 471 .
چکیده : از مسائل مهم، تولید علم و ضرورت نظریهپردازی بر مبنای منابع حدیثی است که اساس آن، کشف واقعیت است، نه توصیف و تجویز. سؤال اینکه آیا فقه الحدیث میتواند به تولید علم منجر شود؟ هدف این پژوهش بررسی امکان، مبنا ...
نویسنده :
چکیده : روایت «احمرین» از زمرۀ روایاتی است که بهنقل از پیامبر اکرمJ در جوامع حدیثی شیعه و اهلتسنن، البته با تفاوتهایی در عبارات، نقل شده است. در میان تحقیقات شیعی سخنی جامع در تبیین مفهوم روایت یافت نشد. این مقاله سعی ...
چکیده : انقلاب علمی و فرهنگی شیعه، در عصر امامت امام محمدباقر(ع)، با مدیریت آنحضرت و توسط جمعی از شاگردان زبده و نخبه ایشان آغاز شد و جامعه شیعه را از فقر فرهنگی به مرحله شکوفایی و بالندگی رساند. این ...
چکیده : حدیث «لاَ یدْخِلُ أَحَداً الْجَنَّةَ عَمَلُهُ» و روایات هممضمون آن از احادیث مشکل در جوامع روایی اهلسنّت بهشمار میآید. این روایات، بر فضل و رحمت خداوند نسبت به بندگان بدون در نظرگرفتن معصیت و عبادت آنها اشاره دارد. بر اساس ...
چکیده : نگارنده جملۀ «أنا اصغر من ربّی بسنتین» را، ابتدا از جهت گویندۀ آن، و آنگاه از جهت تأویل معنای آن بررسی می کند. از نظر گوینده منابع موجود، گاهی آن را به غیر معصومان که غالباً سران صوفیه اند، و ...
چکیده : در روزگار کلینی کاربست حیل در فقه اسلامی نظریهای شایع و فراگیر است و تقریباً در غالب ابواب فقهی حضور جدی دارد و اعتبار آن نزد جمهور فقیهان مسلّم و قطعی است. از جمله ادله طرفداران نظریه جواز حیل در ...
چکیده : تعامل بهعنوان یک اصطلاح در حوزة زبانشناسی اجتماعی مترادف با رابطة کلامی است که فهم گفتگو در آن مستلزم توجه به عوامل بیرونی و درونی است. ادب راهبردی مرتبط با تعامل است که در آن از وجهة افراد و حفظ ...
چکیده : اظهارنظرهای مختلفی دربارۀ کتاب المستدرک علی الصحیحین حاکم نیشابوری انجام شده است. با بررسی احادیث میتوان پی برد بهترین نظرها این است که در آن احادیث صحیح، حسن و ضعیف وجود دارد و اظهارنظرهای غیر منطقی در رابطه با کتاب، ...
چکیده : حدیث «عشره مبشره» تنها در مصادر روایی اهلسنّت مطرح شده است. سنیان به این حدیث بهعنوان برهانی روشن و متین جهت اثبات حقانیت عشره مبشره و عاریبودن آنان از هرگونه لغزش استناد میکنند. بنابراین، پژوهش در این زمینه بهمنظور کشف ...
چکیده : دیدگاه نفی صفات از ذات اقدس الهی، آموزهای است که امروزه نظریهای شاذّ تلقّی شده و نظریه اثبات صفت و عینیت آن با ذات، به عنوان تفسیر توحید صفاتی، به اهل بیت: نسبت داده میشود. این تحقیق درصدد پیجویی دیدگاه ...
چکیده : این مقاله در مورد ضرورت روزآمدسازی روشهای فهم متون راهبر (متون دینی) است که باید به مقتضای پیشرفت علوم، برداشت ما از متون مقدس هم متناسب و همگام با آن مطرح شود. در این مسیر، میتوان با کمک ابزارهای مختلف ...
چکیده : تبیین مفهوم و نقش امت براساس مجموعه فرمایشات علمی و سیره عملی امام علی(ع) در فرآیند ساخت تمدن اسلامی، نقطه عزیمت این نوشتار است تا وانماید که این نظریه چه ظرفیتهایی در باروری تمدنسازی دارد. سؤال پژوهش این است که ...
چکیده : منابع روایی اهلسنت مملو از روایاتی است که از جهت متن، سند یا هر دو، دچار آسیب شده و اکنون قابل استناد نیستند. انگیزههای جعل احادیث پیامبر(ص) متعدد و بسیارند که یکی از مهمترین آنها انگیزههای فرهنگی بوده؛ چنانکه زمینهساز ...
چکیده : نگارنده در این مقاله ابتدا به تعریف سواد اطلاعاتی و ضرورت و فایدۀ آن در تسریع روند پژوهش و ترویج دانش میپردازد، آنگاه اهداف حدیثپژوهی را در چهار گروه پی میگیرد: تحقیق و تبیین، ترویج و گسترش، دفاع و پاسخگویی، ...
چکیده : حدیث «لن یفلح قوم ولوا أمرهم امرأة» از احادیث تأثیرگذار در فقه مذاهب خمسه و از مسائل مربوط به ولایت و حکومت زنان است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخی منابع، به این پرسش پاسخ داده ...
چکیده : نکاتی در بارۀ حدیثی منسوب به امام حسین علیه السلام
چکیده : دانش مشکل الحدیث یکی از شاخه های مهم دانشهای حدیثی است. فهم احادیث مشکل و دستیابی به مراد معصومان، نیازمند ساز و کاری منطقی و علمی است که اولین مرحله آن آگاهی از زمینه های پدید آمدن مشکل و سپس ...
چکیده : نهجالبلاغه بهرغم جایگاه والا در امر بلاغت، مضامین سیاسیـاجتماعی سرشاری دارد؛ ازهمینرو مورد توجه احزاب سیاسی و تشکلهای اجتماعی بوده است. در کنار بهرههای سودمند و بهینه از این اثر، با برداشتهای ناصوابی مواجهیم که برخی گروهها جهت تحقق آمال ...
چکیده : روایات مذمت و مدح شهرها امروزه یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات در عرصه حدیثپژوهی است. بررسی و نقد روایات مربوط به شهر ری مسئله این پژوهش میباشد. روایات مربوط به شهر ری در کتابها و پژوهشهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته، ...
چکیده : یادی از دکتر علی شیخ الاسلامی
چکیده : از عبارات پراستناد و مشهور نهجالبلاغه عباراتی است که به عنوان نامۀ هفتاد و هفتم شناخته میشود. بر پایۀ گزارشهای تاریخی، این متن که خطابش متوجه ابنعباس است، باید توصیهای شفاهی باشد که امام علی(ع) در زمان اعزام او برای ...
چکیده : مجلات علمی مهمترین ابزار اشاعه یافتههای تحقیقاتی محسوب میشوند و نیاز است مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. بررسی وضعیت مجلات با رویکرد علمسنجی از جمله مهم روشهای ارزیابی عملکرد علمی آنهاست. پژوهش حاضر در نظر دارد، فصلنامه «علوم حدیث» ...
چکیده : توحید مهمترین سورۀ قرآن کریم در تبیین توحید ذاتی خداوند بوده و واژۀ «احد» که تنها یکبار در کتاب و در وصف ذاتی خدای تعالی آمده در این سوره است. با توجه به اینکه توحید زیربناییترین و اساسیترین اعتقاد در ...
چکیده : در این مقاله گزارشى از برخى روایات تهذیب الاحکام شیخ طوسی آمده که گرچه در منابع روایى نقل شدهاند، اما کمتر مطرح هستند و هرچند برخى از آنها در برخى منابع فقهى و غیر فقهى مورد بحث قرار گرفتهاند، ولى ...
چکیده : در متنی چون نهجالبلاغه که به انگیزه گردآوری سخنان بلیغ و حکیمانه امام علی علیهالسلام شکل گرفته است، معنا بهعنوان سازه اصلی متن بعد از الفاظ و واژگان آن قرار دارد. سازوکارهای مختلفی برای درک و شناخت فرایند تولید معنا ...
چکیده : سلامتی در اسلام مفهوم وسیع و فراگیری دارد و فقط به سلامتی جسم محدود نیست؛ بلکه ابعاد روانی و معنوی انسان را نیز در بر میگیرد. توجه به آداب تغذیه در تأمین سلامت روان انسان بسیار موثر است. در این ...
چکیده : آیت الله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری در آینه خاطرهها
چکیده : علمای پیشین، علاوه بر قرائت و مقابله کتابهای حدیثی، اهتمام داشتند که در نقل احادیث، به ضبط درست کلمات اشاره کنند و آن را به درستی به دیگران منتقل نمایند؛ اما در دوره معاصر، هر چند تصحیح و تحقیق کتب ...
چکیده : ازجمله روشهای شناخت آسیبها و موانع تربیت معنوی، عمل به دستورالعملها و سفارشهای امام علی(ع) است که خود پلههای بالاترین درجات کمال و معنویت را پیموده و آسیبها و موانع آن را به وجه احسن از سر راه خود زدوده ...
چکیده : مسألۀ ایمان حضرت ابوطالب عموی بزرگوار پیامبرJ از دیرزمان مورد منازعۀ شیعه و اهلسنت بوده است. در یکسو علمای شیعه عقیده دارند که جناب ابوطالب با ایمان به شریعت محمدJ از دنیا رفته است. در آن سوی گمان اهلسنّت بر ...