امام علی علیه السلام
الحَزمُ النَّظَرُ في العَواقِبِ ، و مُشاوَرَةُ ذَوي العُقولِ .
دور انديشى، عاقبت نگرى است و رايزنى با خردمندان .
غرر الحكم : 1915 .
چکیده : حدیث در حوزۀ علوم اسلامی کمتر به‌عنوان یک فرایند دیده شده است. از مقولۀ روش بودن، از خانوادۀ تاریخ بودن، ساختار مشخص داشتن و قصد ماندگاری از ارکان مهم این فرایند میراثی در اسلام است. طبقه‌بندی از مباحث اصلی فلسفه ...
نویسنده :
چکیده : قرآن‌کریم کتاب اصلاح و هدایت است که با طراحی و نقل مؤلفه‌های فرهنگی، فرهنگ زمانه را از پیرایه‌های جاهلانه اصلاح نموده و به چالش کشیده است. هماهنگی و شباهت‌های قرآن با برخی از مؤلفه‌های فرهنگ زمانه مستمسک ناقد قرآن گشته ...
چکیده : امام علی (ع)، سرآمد مفسران و نسبت به دیگر صحابه، پیشتاز در تفسیر آیات قرآن هستند. روایات بسیاری از ایشان در تفسیر قرآن به‌دست ما رسیده است. ازجمله این روایات، حدیثی است که در تبیین مقاصد حروف مقطعه نقل شده ...
چکیده : دسته‌ای از روایات، پذیرش توبه حضرت آدم (ع) را نتیجه توسل او به حضرت محمد و آل او (ع) دانسته‌اند. روایتی منسوب به پیامبر اکرم (ص) در دو مصدر زیدی کوفی از توسل آدم (ع) به اهلبیت با عنوان «پنج‌تن» ...
چکیده : آیت‌الله جوادی آملی از شاگردان مکتب تفسیری علامه طباطبایی، مؤلف «تفسیر المیزان» به شمار می‌آید. ایشان با نگارش تفسیری با عنوان «تسنیم» به جمع صاحبان تفسیر ترتیبی قرآن کریم پیوسته است. اگرچه تفسیر تسنیم با بهره‌گیری از همان روش تفسیر ...
چکیده : اختلاف قرائت‌های قرآنی گاه سبب پدیدآمدن وجوه اعرابی متفاوت و توسع در معانی آیات قرآنی شده و گاه این اختلاف‌ها در یک آیه و یا حتی در یک واژه به اوج خود رسیده است که بررسی و مشخص کردن وجوه ...
چکیده : روایات تفسیری همچون سایر احادیث، از آسیب جعل، خطا، سهو و اشتباه برخی از روات در سماع، فهم و یا نقل حدیث مصون نمانده‌اند. این تحقیق با روش تحلیل متن و از طریق مطالعۀ کتابخانه‌ای، در نظر دارد ضوابط نقد ...
چکیده : هدف: امروزه سکوت تنها در سطح سازمان مطرح نبوده، بلکه میتوان در سطح گسترده‌ای همچون جامعه مورد بررسی قرار داد. هدف از نگارش پژوهش حاضر، استخراج الگوی استراتژی سکوت براساس آموزه‌های نهج‌البلاغه است. روش: این پژوهش از حیث هدف، جزء تحقیقات ...
چکیده : علامه طباطبایی در سراسر تفسیر المیزان توجه خاصی به قرینه‌ی سیاق نموده است. یکی از موارد پرکاربرد ایشان در استناد به این قرینه؛ نقد دیدگاه مفسران از جمله اجتهادات سیوطی در بهره‌گیری از روایاتِ تفسیر الدرالمنثور می‌باشد که با در ...
چکیده : عبارت «سِتَّةِ أَیَّامٍ» (الاعراف: 54) که به آفرینش آسمان و زمین در «شش روز» اشاره دارد، به شروع خلقت برمی‌گردد. این مسئله از سده‌های نخستین تاریخ تفسیر تاکنون محل تضارب آرا و تعدد نظرات مفسران فریقین با مسلک‌های فکری متعدد ...
چکیده : درمصادرروایی اهل‌سنت از «احنف بن قیس» چنین گزارش شده است که در امر نبرد برای کمک کردن به امام علی(علیهالسلام) روانه شد؛ در میانه راه، «ابوبکره» وی را از این کار منصرف نموده و دلیل خود را مبتنی بر روایت ...
چکیده : علامه طباطبایی در تفسیر المیزان پس از تفسیر آیات به گزارش و تبیین روایات پرداخته است. علامه بخشی از روایات را گزینش و گزارش کرده است. ضوابط روی‌گردانی از نقل برخی روایات یا همان رویکردهای سلبی به تصریح یا تلویح ...
چکیده : یکی از مسائل مطرح میان پژوهشگران شیعه و اهل سنت در قرن اخیر، وجود راویان منتسب به تشیع در کتاب صحیح بخاری است. با توجه به اعتبار زیاد این کتاب در جوامع حدیثی اهل تسنن و از طرفی اتهام بخاری ...
چکیده : حداقل ده بار از واژه «طور» در قرآن سخن به میان آمده است و قداست آن را یاد آوری می‌نماید که همین موجب اهمیت حوادث واقع شده در آن می‌گردد. اما گذشته از مفهوم آیات و اهمیت آن، احادیثی از ...
چکیده : جریان «منع کتابت حدیث» از مهمترین پدیده های مطرح در تاریخ حدیث است که نگاه اجمالی و غرض ورزانه به آن، آسیب های زیادی را به حدیث وارد ساخته است. این نگاه اجمالی و غرض ورزانه، برخی از بازه های ...
چکیده : تربیت اصلاحی، غالباً برای تربیت آن دسته از متربیانی است که به هر دلیل از تربیت صحیح برخوردار نبوده و مربی برای اصلاح و تغییر در صفات و رفتار ناپسند آنان در ساحت‌های اجتماعی، عبادی، اعتقادی و سیاسی فعالیت می‌کند. ...
چکیده : ماه رجب از جمله ماه‌های با فضیلت در اسلام است که در آن روزه، استغفار و دعا زیاد سفارش شده است. از جمله دعاهای وارد شده در این ماه، دعای پنجم است که با «اللهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک بِمَعانِى جَمِیعِ مَا ...
چکیده : توجه به ویژگی‌های روانی انسان‌ها در تعامل خداوند با بندگان از جمله در تشریع احکام، در آیات مختلف قرآن کریم مشاهده می‌شود. علاوه بر وجود مفاهیم و کلیدواژه‌های روانشناختی در برخی آیات قرآن کریم، آیاتی نیز به‌طور غیرمستقیم دارای اشارات ...
چکیده : در سه دهۀ اخیر، رویکرد زبان‌شناسی شناختی (cognitive linguistics) به‌طور خاص مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته است. در این رویکرد ساختارهای اطلاعاتی ذهن، نقش اساسی در تعامل با جهان دارد و سازمان‌دهی،پردازش و انتقال اطلاعات توسط زبان صورت می‌گیرد. از ...
چکیده : پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی فصل دوم از کتاب «جامعۀ کاریزماتی: هویّت شیعه در صدر اسلام» و نقد روش مؤلفش، ماریا دکاک در فهم حدیث غدیر می‌پردازد. روش فهم وی دارای برخی نقاط قوت مانند اهتمام بر استفاده ...
چکیده : هرمنوتیک به دلیل اینکه توجه خاصی به زبان و تفسیر متون دارد در مرکز توجه معاصرین قرار گرفته و آنچه حائز اهمیت است؛ داشتن نقش محوری مقوله فهم در مباحث هرمنوتیک است که نمی توان به راحتی از آن گذشت. ...
چکیده : سورۀ یوسف، احسن القصص قرآنی، از دیرباز مورد توجه محققان بوده است. برخی از تفاسیر و روایاتی که در مهمترین منابع امامیه و اهل‌تسنن پیرامون تفسیر این سوره و ترسیم سیمای عصمت این پیامبر الهی(ع) آمده، آمیخته با اسرائیلیات و ...
چکیده : در بعضی جوامع حدیثی روایاتی مشاهده می‌شود که در آن با تنوع عبارات، زنان، دام یا سلاح شیطان خوانده شده‌اند. نتایج بررسی سندی و دلالی حکایت از آن دارد که انتساب قطعی همه این روایات، به معصوم (ع) از منظر ...
چکیده : در برخی روایات شیعی برای حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) علی‌رغم بیان مهریه متعارف و مادی، «مهریهای معنوی» در نظر گرفته شده که بیانگر گونهای از مهریهای هبهای از سوی خداوند است. بخشی از دنیا و بخشی از آبهای دریاها ...
چکیده : شُجاعَت از فضائل اخلاقی است که به‌معنای دلیری آمده و در علم اخلاق از آن به‌عنوان حد وسط بی‌باکی و ترس یاد می‌شود. با توجه به اهمیت مـسئلۀ شجاعت در حیات بشر و اثرگذاری فراوان آن در رشد و تعالی ...
چکیده : آیۀ 23 سورۀ احزاب، از آیات با کارکرد اجتماعی ویژۀ قرآن است. مشهور مفسران چون «مِن» را در این آیه «تبعیضیه» شمرده، و از سویی چون بر محوریت جنگ خندق در این آیه تأکید و درنگ نکرده‌اند، در برداشت ایشان، ...
چکیده : نیازسنجی هر دانش به نیازها و اولویت‌های موجود و مغفول‌مانده در هر دانش می‌پردازد. به عبارت دیگر، نیازسنجی پژوهشی «فرایند شناسایی نیازهای پژوهشی بالقوّه و تعیین اولویت در بین پروژه‌های مختلف تحقیقاتی» است. به‌طور منطقی، نیازسنجی کاری است که پس ...
چکیده : در متون کهن روایی اهل‌سنت، روایتی به این مضمون گزارش شده است که در روزهای آخر زندگانی پیامبر(ص)، عباس بن‌عبدالمطلب از امام علی (ع) می‌خواهد که به نزد پیامبر (ص) رفته تا دربارة جانشین ایشان بپرسند؛ امّا ایشان امتناع ورزیده ...
چکیده : بی‌تردید برای فهم قرآن، مخاطب باید با زوایای نزول قرآن، فرهنگ، آداب‌ورسوم، محیط، شأن و اسباب نزول واقف شود. بدون توجه به آنچه گفته شد، چنان فهمی حاصل نخواهد شد. این نوشتار برای بررسی ارتباط آیات اولیۀ سورۀ آل‌عمران و ...
چکیده : حدیث، دومین منبع و مأخذ دین است که پس از قرآن، در شناختن و شناساندن اسلام و شکل گیری و بالندگی علوم اسلامی بیشترین سهم را دارد و به جرأت میتوان گفت که تعدادی از پرسش‌ها دربارة اسلام، به حدیث ...
