پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
المَهدِيُّ مِن وُلدِي ، اسمُهُ اسمي ، وكُنيَتُهُ كُنيَتي ، أشبَهُ النّاسِ بي خَلقا وخُلُقاً ، تَكونُ لَهُ غَيبَةٌ وحَيرَةٌ ، حَتّى تَضِلَّ الخَلقُ عَن أديانِهِم ، فَعِندَ ذلِكَ يُقبِلُ كَالشَّهابِ الثّاقِبِ ، فَيَملَؤُها قِسطاً وعَدلاً ، كَما مُلِئَت ظُلماً وجَوراً .
«مهدى» از فرزندان من است. نامش نام من، كنيه اش كنيه من ، و شبيهترينِ مردم در خلق و خو به من است . غيبت و حيرت او چنان به طول مىانجامد كه مردم، دين خود را گم مىكنند و در اين هنگام است كه مانند شهاب درخشان مىآيد و زمين را از عدل و داد پر مىكند، همان گونه كه از ظلم و ستم پر شده است».
كمال الدين : ص ۲۸۷ ح ۴
چکیده : مشکل اصحاب امام صادق و امام باقر علیهماالسلام این بود که کلام امام علیهالسلام غالباٌ در مدینه به صورت شفاهی صادر شده و در کوفه تنظیم و تدوین میشد. تفاوت بین این دو شهر در کنار فاصله نسبتاً زیاد، ایجاد ...
نویسنده :
چکیده : رشد و گسترش حدیثپژوهی در یک منطقه، برآیند عوامل مختلف مادّی و معنوی است. یکی از این عوامل را میتوان حضور عالمان و محدّثان در یک جغرافیای علمی دانست. تاریخ حدیث شیعه در قرنهای نهم تا دوازدهم هجری و همزمان ...
چکیده : حدیث پس از قرآن، دومین منبع استنباط احکام اسلامی شناخته میشود. عموم مسلمانان آن را تنها ابزار دستیابی به سنت نبوی، یعنی قول، فعل و تقریر پیامبر میدانند. بررسی تاریخی نشان میدهد که حدیث همواره از این مقبولیت و حجّیت ...
چکیده : ری از جمله مراکز مهم تمدن و فرهنگ اسلامی است که در ادوار متعدد زمانی مورد توجه پادشاهان و بزرگان و از جمله محدثان و راویان حدیث بوده است. ری با برخورداری از حضور بزرگانی چون عبدالعظیم حسنی، ثقةالاسلام کلینی ...
چکیده : تمرکز بر راویان هر حوزه در بررسی حوزه های حدیثی و شناخت گرایش نحله های فکـری در دوره های گذشته امری لازم بـه شـمار مـی رود. نگاشـته حاضـر از همـین رو، بـا روش کتابخانـه ای و رویکـردی توصـیفی، تحلیلـی نسـبت ...
چکیده : احمد صبحی منصور –که نماد جریان قرآنیون و سنت ستیزی در مصر است – در دو کتاب «القرآن و کفی مصدراً للتشریع الاسلامی» و «الصلاة بین القرآن الکریم و المسلمین» می کوشد تا استدلالهایی برای مبنا و بنای خود فراهم ...
چکیده : برخی پژوهشگران معاصر معتقدند کتاب کافی در بغداد و متأثر از فضای عقلگرای آنجا تدوین شده است. هرچند استفاده از منابع حوزۀ حدیثی قم در تدوین کافی برای این پژوهشگران قابل انکار نیست، باتوجهبه فقدان اطلاعات این احتمال را نیز ...
چکیده : این پژوهش، با هدف نشان دادن جریان حدیثی امامیه در بصره در عصر حضور ائمه(ع)، سامان یافته است. غایت نهایی این پژوهش، روشن ساختن زوایای پنهان و ناشناخته بخشی از تاریخ حدیث امامیه در شهر بصره میباشد. پرسش اساسی در ...
چکیده : «اخباريان» نحله اى از محدثان شيعى در دوران متأخرند كه اخبار اهل بيت عليهم السلام را مهم ترين مأخذ در عقايد، اخلاقيات و احكام شرعى مى دانند و به ساير مدارك، فقط در صورتى كه با احاديث ائمه اطهار عليهم ...
چکیده : سيستان يكى از مناطق محورى و مهم حضور انديشمندان اهل حديث در قرون آغازين هجرى است. بعضى از اين عالمان داراى آثار كلامى يا داراى آثار حديثى بوده اند كه با رويكرد كلامى ـ اعتقادى احاديث را نقل مى كرده ...
چکیده : ورود اصحاب امامان شیعه به عرصه تاریخنگاری، همراه با رویکرد کلامی و حضور آنان در تدوین سیره، به انگیزه یافتن ریشههای تفکر کلامی در سیره رسول خدا(ص) بود. این حرکت با پیشگامی ابان بن تغلب در قرن دوم آغاز شد ...
چکیده : بررسی دیدگاه علامه مجلسی در بهرهمندی از احادیث گزارششده از سوی اهل سنت و آثار حدیثی نگارش یافته ایشان، موضوع این نوشتار است. همچنین تلاش شده، رویکرد مؤلف بحارالأنوار در استفاده از منابع اهل سنت در دیگر حوزههای علوم بازتاب ...
چکیده : شهر قم از دیرباز به دلیل تمرکز شیعیان در آن، پایگاهی شیعی به حساب میآمد. با تأسیس نهاد وکالت از زمان امام صادق (ع) و اوجگرفتن آن از زمان امام کاظم (ع)، قم نیز از این امر مستثنا نبوده و ...
چکیده : بنا به شواهد و قرائن تاریخی، مدینه هرچند مولد و موطن تشیع است، ولی هیچگاه یکی از اقطاب تشیع نبوده است. به عبارت دیگر، مدینه را نمیتوان شهری شیعهخیز دانست. اما این بدان معنا نیست که اهالی آن هیچگونه تمایلی ...
چکیده : حجیت خبر به عنوان یکی از منابع معرفت در شاخههای مختلف علوم دینی همچون فقه، کلام و تفسیر از دیرباز محل توجه اندیشمندان بوده است. در این نوشتار یکی از اولین مقاطع مطرحشدن این موضوع در کلام امامیه، یعنی مکتب ...
چکیده : غلو، به عنوان جریان انحرافی در دین، باعث آسیبهایی از جمله دینگریزی شده است. آقای معروف حسنی در مقابل روایات غلوآمیز موضع گرفته و به بررسی این روایات پرداخته و با توجه به این که بسیاری از روایات را به ...
چکیده : در این پژوهش، روش شناسی امام شافعی در حدیث بر اساس منابع کتابخانه ای واکاوی خواهد شد. ره یافت جدید معرفتی و روشی شافعی در علوم حدیث، برآیند شرایط زمانی و مکانی بود. او با ارائه ی خوانشی جدید از ...
چکیده : پایان نامه حدیث شیعه در گستره حکومت مشعشعیان به فعالیت های حدیثی مرتبط با حکومت آل مشعشع (548-1111) و رویکرد و تعامل حاکمان این دولت با عالمان منطقه و روش حدیث پژوهی محدثان این منطقه پرداخته است. بررسی این موضوع، ...
چکیده : با تشكیل دولت صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع و به دنبال آن، درخواست از علمای شیعه جهت نشر معارف شیعه، و از همه مهمتر تغییر نگرش نسبت به حدیث و رشد اخباریگری، بستر مناسبی در سدههای دهم تا دوازدهم، ...
چکیده : حدیث معصومان علیهم السلام همواره یکی از منابع مهم در استنباط معارف دینی در گسترههای مختلفی بوده است. توجّه به این مقوله چنان ذهن و ضمیر برخی عالمان امامیه، یعنی محدّثان و نصّگرایان را به خویش مشغول داشته که به ...
چکیده : مركز حدیثی بغداد در تاریخ فكر امامیه هماره با اهمیت بوده است. لذا آگاهی از تاریخ حدیث امامیه در بغداد، ما را در تحلیل تاریخ امامیه یاریرسان خواهد بود. در این نوشتار نشان داده شده است كه با مهاجرت اصحاب ...
چکیده : خوزستان به عنوان دروازه ورود اسلام به ایران یکی از مناطق تاثیرگذار در تاریخ و پژوهشهای حدیثی در ایران به شمار میرود. در این پژوهه سیر تاریخی حدیث در خوزستان، از زمان پیامبر اکرم _ صلی الله علیه و آله ...
چکیده : نگاهی گذرا به تاریخ حدیث در بحرین نشان می دهد که مؤلفه هایی همچون وجود راویان و محدثان چشمگیر، تدوین آثار و کتاب های حدیثی، شکل گیری اندیشۀ تأثیرگذار و وجود مدارس و محافل نقل حدیث _ که همه از ...
چکیده : کتاب الکافی در دورههای مختلف و قرون متمادی به عنوان برجستهترین اثر حدیثی شیعه شمرده شده است. این کتاب، حاصل تلاش علمی کلینی و استفاده از مهمترین حوزههای حدیثی عصر اوست. ری، قم، بغداد و کوفه مهمترین حوزههای علمی شیعه ...
چکیده : مشهور است که اخباریان ظواهر قرآن را نمیپذیرند و از تفسیر آن خودداری میکنند. این پژوهش، نادرستی این انتساب را با دو عامل مربوط میداند: اول این که غفلت از شناسائی جریانهای هم عصر اخباریان، سبب شده که جهت تندی ...
چکیده : شهرت رویکرد متفاوت دو مدرسه قم و بغداد در تعامل با حدیث و معارف نقلی و معیارهای ایشان در اعتبار سنجی روایات، ترسیم فضایی کاملاً متفاوت و متقابل را از این دو مدرسه درپی داشته است. این در حالی است ...
چکیده : اخبارگرايى، در سدههاى نخستين، شيوه رايج محدّثان و مجتهدان بزرگ شيعه بود كه آثار آن در نگاشتههاى كهن حديثى، فقهى، كلامى و اخلاقى نمود يافت. در سدههاى يازدهم و دوازدهم هجرى، مكتبى پا به عرصه گذاشت كه ادّعاى پيروى از ...
چکیده : متن پيشرو، برگرداني است از فصل نهم کتاب نصگرايان اسلام، مروري بر تاريخ و عقايد مکتب اخباريگري در شيعه، که رابرت گليو۳ نگاشته شده است.۴ اين کتاب را انتشارات ليدن در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسانده و مقدّمه، نُه فصل ...
چکیده : پژوهش حاضر بر آن است تا تاريخ حديث شيعه را در محدوده زمانی پنج قرن نخست هجری در بخشی از آسيای ميانه (ماوراء النهر) بررسی كند. برای اين منظور شاخصههای اساسی ـ كه به بررسی تاريخ حديث اين منطقه منجر ...
چکیده : جاودانی حديث شيعه مرهون تلاشهای محدثان شيعه در جای جای بلاد اسلامی است. در اين ميان محدثان شهر حلب، در نشر روايات اهلبيت عليهم السلام سهم بسزايی داشتهاند. اين پژوهش بر آن است تا تاريخ حديث اين سرزمين را بکاود ...