پرارزش است، نیازمند تیزهوشی و تیزفهمی است. پستی و بلندی دارد و ناهموار است. فرشته مقرب، پیامبر فرستاده شده و مؤمن آزموده شده نیز آن را تحمل نمیكنند. گفتم: فدایت شوم، پس چه كسی آن را تحمل میكند؟ فرمود: ای ابا صامت، هر كه ما بخواهیم. ابو صامت میگوید: فهمیدم خداوند بندگانی برتر از این سه دسته هم دارد. ۱
با توجه به آنچه گفته شد، میتوان پذیرفت که برخی کمالات معنوی اهلبیت علیهم السلام از درک فرشتگان و مؤمنان آزموده شده نیز فراتر است. کمالاتی که از مقوله معارف شهودیاند و تنها به وسیله کسانی فهم و تصدیق میشود که خود به آن رسیده و آن را دارا باشند. این معارف، قابلیت بازگو کردن و انتقال را ندارند. فرد مشتاق و طالب چنین کمالاتی باید خود حرکت کند و از قله بالا برود تا ظرفیت تحمل آنها را بیابد. این به معنای نیاز به دگرگونی و تکامل وجودی برای شهود و تحمل این گونه کمالات است. کاری که تنها با عنایت اهلبیت علیهم السلام میسر میشود. کسانی که ولایت تکوینی دارند و میتوانند جرعهای از زلال معرفت ناب را آرایه جان پیروان حقیقی خود کنند. آری! اهلبیت علیهم السلام آشیانه اراده الهیاند۲ و همان را میخواهند که خدا میخواهد و از این رو همان میشود که میخواهند. در این صورت نیازی به توجیه علامه مجلسی نیست.۳
حدیث نادر دیگر، حصری تنگتر برقرار میکند و تحمل برخی۴ احادیث اهلبیت علیهم السلام را تنها و تنها ویژه خود ایشان مینماید. متن حدیث چنین است:
۰.أبو الصامت: سمعت أبا عبد الله علیه السلام یقول: إن من حدیثنا مالا یحتمله ملك مقرب و لا نبی مرسل و لا عبد مؤمن قلت فمن یحتمله؟ قال: نحن نحتمله.۵
این حدیث نیز بر پایه معنا و وجه جمع ارائه شده، قابل تبیین است. آری، برخی معارف
1.. بصائر الدرجات، ص۲۲، ح۱۰؛ مختصر بصائر الدرجات، ص۱۲۵؛ بحار الأنوار، ج۲، ص۱۹۲، ح۳۴.
2.. مختصر بصار الدرجات، ص۲۷، ح۹۶: «لو اُذن لنا أن نعلّم النّاس حالنا عند الله و منزلتنا منه لما احتملتم. فقال له: فی العلم؟ قال(: العلم أیسر من ذلك، إنّ الإمام وكر لإرادة الله _ عز و جل _ لا یشاء إلاّ ما شاء الله»؛ اگر به ما اجازه داده میشد که مردم را از حالت و منزلتمان نزد خدا آگاه میکردیم، تحمل نمیکردید. راوی میپرسد: مقصود، علم است؟ امام صادق( میفرماید: علم، آسانتر از این است. امام آشیانه اراده الهی است. چیزی را جز آنچه خدا میخواهد، نمیخواهد.
3.. علامه مجلسی گفته است: لعلّ المراد الإمام الذی بعدهم، فإنّه أفضل من الثلاثة و استثناء نبینا( ظاهر، و المراد بهذا الحدیث الاُمور الغریبة التی لا یحتملها غیرهم (بحار الأنوار، ج۲، ص۱۹۲، ذیل ح۳۴).
4.. با توجه به وجود «من» در متن حدیث، که آن را تبعیضیه گرفتهایم.
5.. بصائر الدرجات، ص۴۳، ح۱۱.