غنا مانند دیگراناند و تفاوتی میان ایشان نیست. لذا فقر، فقر در قیامت بوده و مقصود حدیث، موعظه و ترغیب به طاعت است؛ یعنی کسی که ما اهل بیت _ علیهم السّلام _ را دوست دارد، باید برای فقرش در روز قیامت ثواب و قرب الهی فراهم آورد تا فقرش را بدان جبران کند. ابو عبید میگوید:
و لکنه عندی إنما أراد فقر يوم القيامة؛ يقول: ليعدّ ليوم فقره.
و سپس میگوید:
لیس للحدیث وجه غیر هذا.۱
گویی بنای این تفسیر بر دو مقدمه است:
1. فقیر خواستن و فقیر بودن دوستداران اهل بیت _ علیهم السّلام _ با دو چیز در تضاد است:
الف) روایات مذمت فقر،
ب)واقعیت خارجی.
2. قیامت در روایات متعددی یوم الفاقة خوانده شده است؛ به عنوان مثال در دعای روز 26 ماه از فقر آن روز به خدا پناه میبریم:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْالُكَ الْغِنی يَوْمَ الْفَاقَةِ.۲
یا برای نیاز آن روز، شفاعت پیامبر و اهل بیتش _ علیهم السّلام _ را مسألت میکنیم، امام سجاد _ علیه السلام _ در دعایی فرمود:
اللَّهُمَّ... صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تَشْفَعُ لَنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ يَوْمَ الْفَاقَةِ إِلَيْكَ.۳
این تفسیر نیازمند تقدیر گرفتن است و چنان که خواهد آمد، این معنا از ظاهر حدیث فهمیده نمیشود؛ در روایت، الفقر ذکر شده است، نه یوم الفقر که خاص روز قیامت گردد، و در لسان معصومان _ علیهمالسلام _ معمولاً وقتی فقر یا فاقه به صورت مضاف الیه به یوم یا ظرفی همسو با آن ذکر شود، مفهوم روز قیامت را میرساند و نامی برای آن روز میشود۴ و
1.. همان.
2.. الدروع الواقیة، ص۱۵۸.
3.. الصحیفة السجادیة، ص۱۴۶.
4.. در قرآن کریم نیز برخی از اسامی قیامت به صورت ترکیب اضافی با یوم ذکر شدهاند؛ مثل: یوم الفصل (سوره صافات، آیه ۲۱)، یوم الدین(سوره حمد، آیه ۴)، یوم الحساب (سوره ص، آیه ۱۶)، یوم التغابن (سوره تغابن، آیه ۹)، یوم الفرقان (سوره انفال، آیه ۴۱)، یوم التناد (سوره غافر، آیه ۳۲)، یوم الجمع (سوره شوری، آیه ۷)، یوم البعث (سوره روم، آیه ۵۶)، یوم الوقت المعلوم (سوره حجر، آیه ۳۸)، یوم الحسرة (سوره مریم، آیه ۳۹)، یوم الآزفة (سوره غافر، آیه ۱۸)، یوم الوعید (سوره ق، آیه ۲۰)، یوم الخلود (سوره ق، آیه ۳۴) یوم الخروج (سوره ق، آیه ۴۲)و یوم القیامة که مشهورترین و پرکاربردترین نام در قرآن کریم است. البته بسیاری از نامهای دیگر آن نیز به صورت اضافه یوم به جمله آمده که مشهور است. برخی نامها همچون یوم الفاقة در قرآن کریم نیست، اما بر لسان مبارک ائمه جاری شده است که همچون دیگر از اسامی به وجهی از وجوه و ویژگیهای قیامت نظر دارد.