نگاهی به حدیث «المجالس بالامانة» - صفحه 17

دارد، منظور از امانت بودن خبرهای مجالس، خبرهایی است که امانت بودنشان به قرینه و یا به تصریح صاحب خبر و عمل او مشخص گردد.

گستره راز و امانت مجلس

راز و سر، امر پنهانی است؛ از گفتار و کردار و حالت، که معمولاً دارنده آن راضی به فاش شدنش نیست. نیز در راز میان دو و یا چند نفر، و نیز سرّ شخصی در حوزه شخصی و یا در حوزه عمومی، تفاوتی وجود ندارد. همچنین، در ممنوع بودن افشای راز از سوی شخص ذی‌حق و دیگران تفاوتی نیست. از رسول خدا _ صلی الله علیه و آله _ روایتی در باره افشای روابط جنسی میان زن و شوهر نقل است که آن را بزرگ‌ترین راز معرفی کرده است. عظیم‌آبادی در شرح حدیث یاد شده، این حدیث را آورده و گفته که بزرگ‌ترین خیانت در امانت، این است که مرد رابطه جنسی خود را با زنش برملا نماید.۱ این خبر را ابو داود (م275ق) در ذیل حدیث المجالس، با اسنادش، از رسول خدا _ صلی الله علیه و آله _ آورده است:


إنّ من أعظم الأمانة عند الله یوم القیامة الرجل یفضی إلی امرأته و تفضی إلیه ثم ینشر سرّها؛۲
بزرگ‌ترین امانت در پیشگاه خداوند در روز قیامت، کاری است که زن و شوهر با هم می‌کنند، و مرد راز همسرش در آن کار را بازگو و افشا می‌کند.

هر داشته‌ای که برای شخصی راز به شمار می‌آید، امانت است. بر اساس روایت، دو هم‌نشین که با هم حرف‌هایی رد و بدل می‌کنند، در امان خدای‌اند و بر هیچ‌یک جایز نیست که خبر ناخوشایند دیگری را فاش کند. مناوی گفته است:


فمن أظهره فهو قتّات؛۳
هر کس راز مجلس را بر ملا کند، سخن‌چین است.

ابن اثیر در باره «المجالس بالأمانة» گفته است:

هذا ندب إلی ترک إعادة ما یجری فی المجلس من قول أو فعل، فکان ذلک أمانة عند من سمعه أو رآه، و الأمانة تقع علی الطاعة و العبادة و الودیعة و الثقة و الأمان، و قد جاء

1.. عون المعبود، ج۱۳، ص۱۴۹.

2.. سنن ابی داود، ج۲، ص۴۵۰. سند روایت این است: محمد بن علاء و إبراهیم بن موسی رازی، از أبو أسامة، از عمر، یعنی عمر بن حمزة بن عبد الله عمری، از عبد الرحمن بن سعد، که گفت: از أبو سعید خدری شنیدم.

3.. فیض القدیر، ج۶، ص۳۴۰.

صفحه از 27