سیاق لغوی؛ مفهوم و کارکرد آن در فهم حدیث - صفحه 3

سیاق لغوی؛ مفهوم و کارکرد آن در فهم حدیث

قاسم بستانی۱

نصره باجی۲

چکیده

از دیرباز دانشمندان اسلامی، به ویژه فقیهان، در صدد کشف راه‌ها و روش‌های متعدد فهم حدیث، یکی از دو منبع اصیل فکر و عمل اسلامی بوده‌اند. از جمله این راه‌ها و روش‌ها، دقت در سیاق لغوی متن حدیث است و علما از سیاق در کشف معنا، شناخت انواع علل و موانع فهم حدیث، حذف، اصلاح و تنقیح احادیث آسیب دیده بهره جسته‌اند. توجه نکردن به این روش، گاهی منجر به معانی غیر مراد از حدیث می‌گردد.

در این مقاله _ که به روش کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل و تبیین داده‌ها است _ ابتدا به تعریف سیاق و انواع آن و اهمیت آن در فهم کلام، و سپس نحوه کاربرد سیاق لغوی در تبیین و فهم بهتر و صحیح حدیث، و ابعاد آن، یعنی سیاق کلمات و سیاق جملات پرداخته می‌شود و ضمن آن، به مباحث مرتبط اشاره می‌شود تا به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که سیاق لغوی چه نقش مهم در فهم متن حدیث دارد.

کلید واژه‌ها: فهم حدیث، مفهوم سیاق، سیاق لغوی، کشف معنا.

1. مقدمه

انسان، موجودی اجتماعی است که همواره در زندگی، نیازمند تعامل با دیگران است و زبان، یکی از عناصری است که بیان‌گر افکار، اندیشه‌ها و احساسات آدمی است و تعامل، تنها به وسیله‌ آن صورت می‌گیرد و بدین شکل، کلام فرد ساخته می‌شود؛ کلامی که متشکل از عناصر متعدّد لفظی (از قبیل آواها، واژگان و جملات) و غیر لفظی‌ است. پس میان الفاظ

1.دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز.

2.ناس ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز.

صفحه از 24