امام سجاد(ع): از ولادت تا اسارت تا شهادت  1322
امام سجاد(ع): از ولادت تا اسارت تا شهادت

کتاب با استناد به آیات و روایات به شرح مختصری از زندگانی امام سجاد(ع) از زمان ولادت تا مدت اسارت وی از زمان هجرت پدر و سرانجام، زمان شهادت آن حضرت پرداخته است.

محمد(ص)؛ انسان، پیامبر  698
محمد(ص)؛ انسان، پیامبر

پژوهشی درباره زندگی پیامبر بزرگ اسلام و شناخت سنّت و سیره آن بزرگوار است.

تحلیل روایی ـ ادبی «شاهد» در آیه بَیّنه از منظر فریقین  771
تحلیل روایی ـ ادبی «شاهد» در آیه بَیّنه از منظر فریقین

اختلاف دیدگاه شیعه و اهل‌سنّت در آیات الهی، باعث ایجاد تعابیر متفاوتی در تفاسیر شده است؛ به‌صورتی که این تفاوت دیدگاه‌ها در آیۀ 17 سورۀ هود احتمالات فراوانی ایجاد کرده و گاه استناد به آن‌ها، ...

تأثیر ساختار روایی در تحلیل پدیدۀ «جعل حدیث»  804
تأثیر ساختار روایی در تحلیل پدیدۀ «جعل حدیث»

یکی از پدیده‌های مهم در تاریخ حدیث، مسئله جعل است. اگرچه مسئله جعل، ناظر به حدیث مطرح می‌شود، اما واقعیت عینی جعل مورد ادعا در حدیث، در عمل ناظر به گزارش‌های تاریخی است. ادعای «جعل ...

تفسیر تطبیقی روایی سورۀ کوثر از دیدگاۀ مفسران فریقین  1122
تفسیر تطبیقی روایی سورۀ کوثر از دیدگاۀ مفسران فریقین

سورۀ کوثر، از جهت کوتاه‌بودن و کمی تعداد آیات و نیز از نظر اعجاز بلاغی، ادبی و محتوایی آن و همچنین به‌علت شرافت و عزت و منزلتی که در درون‌‌مایه و عنوان آن نهفته، همواره ...

بازخوانی تحلیلی روایات «یوم ‌الخمیس» در صحیحین و شروح آن‌ها  1092
بازخوانی تحلیلی روایات «یوم ‌الخمیس» در صحیحین و شروح آن‌ها

منابع روایی اهل‌سنت، به‌ویژه صحیح بخاری و صحیح مسلم، ماجرای تلخ واپسین سفارش پیامبرa در آخرین پنجشنبۀ عمر شریف‌شان را گزارش کرده‌اند. عده‌ای از حاضرانِ در صحنه، مانع از اجرای امر رسول خداa و نوشتن ...

واکاوی کارکرد روایات تفسیری در مجمع البیان  767
واکاوی کارکرد روایات تفسیری در مجمع البیان

مجمع البیان یکی از مهمترین تفاسیر شیعی است که از روایات تفسیری بسیاری، بهره جسته است. از آنجا که روایات و آثار منقول معاصران نزول، بخشی از واقعیت تفسیر قرآن را به خود اختصاص داده ...

آسیب‌شناسی نقد‌های تاریخی علامه شوشتری در حوزه روایات تفسیری  944
آسیب‌شناسی نقد‌های تاریخی علامه شوشتری در حوزه روایات تفسیری

در نقد متن هر حدیثی گردآوری تمامی داده‌های مرتبط و اِعمال دقیق ضوابط نقد، حائز اهمیت است. گاه به رغم دقت ناقد حدیث، وی از خطا مصون نمی‌ماند. این مقاله در صدد پاسخ به این ...

تحلیل و بررسی متنی و سندی حدیث «لا تناجشوا»  888
تحلیل و بررسی متنی و سندی حدیث «لا تناجشوا»

«نجش» عنوانی فقهی است به‌معنای تقلب و فریب که از حدیث «لا تناجشوا» اخذ شده است. این واژه به‌خاطر بار معنایی عامی که دارد، از واژگان به‌کار رفته در یکی از احادیث راهبردی ناظر به ...

ارزیابی اشکالات علامه طباطبایی بر استفاده عالم ذر از آیه میثاق  660
ارزیابی اشکالات علامه طباطبایی بر استفاده عالم ذر از آیه میثاق

موضوع مقاله پیش رو، بررسی اشکالات علامه طباطبایی بر استفاده«عالم ذر» از «آیه میثاق» است. در مورد استفاده عالم ذر یا عدم استفاده آن از آیه 172-173 سوره اعراف که به «آیه میثاق» معروف است، ...

نبی رحمت  1762
نبی رحمت

این اثر، ترجمه کتاب نبی الرحمه نوشته علامه سید ابوالحسن ندوی (م 1420 ه. ق) درگذشته در هندوستان است.

اعتبارسنجی گونه های مختلف روایات نزد شیخ صدوق  1299
اعتبارسنجی گونه های مختلف روایات نزد شیخ صدوق

اعتبار به عنوان یکی از ملاک‌های مهم گزینش و نقل روایات نزد شیخ صدوق مطرح است، اما این‌که این ملاک در کلیه روایات و آثار وی، مدنظر بوده، میان عالمان حدیث محل اختلاف است. مقاله ...

اعتبارسنجی اخبار آحاد از منظر اصولی و معرفت‌شناختی  647
اعتبارسنجی اخبار آحاد از منظر اصولی و معرفت‌شناختی

اخبار آحاد حجم گسترده‌ای از میراث حدیثی مسلمانان را تشکیل می‌دهند. چگونگی اعتبارسنجی آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اخبار به لحاظ موضوعی به دو دسته فقهی و غیر فقهی قابل تقسیم هستند که ...

کاوشی در صورت و محتوای نامۀ امام علی(ع) به عثمان بن حنیف (بر اساس رویکرد سبک‌شناسی ساختارگرا)  732
کاوشی در صورت و محتوای نامۀ امام علی(ع) به عثمان بن حنیف (بر اساس رویکرد سبک‌شناسی ساختارگرا)

پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد سبک­شناسی ساخت­گرا و با استفاده از روش سبک‌شناسی لایه­ای به تحلیل و توصیف نامۀ 45 نهج­البلاغه پرداخته ­است. هدف پژوهش کشف روابط و پیوندهای نهان میان عناصر زبانی و ...

اخلاق حدیث پژوهی  790
اخلاق حدیث پژوهی

موضوع و هدف این نوشته خُرد، گردآوری هنجارهای حدیث‏پژوهی و نگریستن از زاویه اخلاق به پژوهش‏های حدیثی است. در این نوشته کوشش شده با تفاوت نهادن میان اخلاق پژوهش و روش پژوهش، از میان مباحث ...

بازشناسی جایگاه رجالی آخرین راوی در سند روایت «إِقْرَأْ کَمَا یَقْرَأُ النَّاسُ‏»  774
بازشناسی جایگاه رجالی آخرین راوی در سند روایت «إِقْرَأْ کَمَا یَقْرَأُ النَّاسُ‏»

یکی از روایاتی که صاحب‌نظران عرصه علوم قرآن، فقها، مفسران و قرائت در منابع خود به آن استناد نموده‌اند، روایت «إِقْرَأْ کَمَا یَقْرَأُ النَّاسُ‏» است که نزد بسیاری از اندیشمندان صحت سند و متن آن ...

نقد مستندات روایی حجیت اجتهادات صحابه  644
نقد مستندات روایی حجیت اجتهادات صحابه

از مهم‌ترین ادلۀ‌ مورد استناد طرفداران حجیت اجتهادات صحابه، سنت است. پژوهش حاضر‌ در پی تبیین میزان اعتبار و ارزش این دلیل، در اثبات حجیت مذکور است. مهم‌ترین روایات مورد استناد مثبتین حجیت اقوال صحابه، ...

تغییر خلقت الهی: معنا و معیار (براساس آیۀ «تغییر خلقت»)  524
تغییر خلقت الهی: معنا و معیار (براساس آیۀ «تغییر خلقت»)

بر اساس آیۀ 119 سورۀ نساء یکی از ترفندهای شیطان تأکید فراوان به «تغییر خلقت الهی» است. در اینکه تغییر خلق چیست و ملاک آن کدام است؟ بین دانشمندان اسلامی در مورد مفاد این آیه ...

بازنمایی هویت معاویه در نامه‌های نهج‌البلاغه با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی  746
بازنمایی هویت معاویه در نامه‌های نهج‌البلاغه با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی

پیوند ناگسستنی حدیث و تاریخ، زمینه‌ساز کارایی هر یک در سنجش دیگری به شمار می‌آید. در این راستا، کاوش‌های حدیث‌پژوهان و تاریخ‌پژوهان، دربردارنده گزاره‌های ناهمسازی در ترسیم هویت معاویه، نخستین حاکم اموی است. در پژوهش ...

بررسی احادیث تأثیر سوره‌‌ها در درمان بیماری‌های جسمی  916
بررسی احادیث تأثیر سوره‌‌ها در درمان بیماری‌های جسمی

احادیث بی‌‌شماری در جوامع روایی و تفسیری وجود دارد که با صراحت، نسخه درمان برخی یا تمام بیماری‌ها را قرائت سوره یا آیه قرآن می‌‌دانند. مسلمانان از دیرباز با توجه به اعتقادشان به قرآن، به ...

بررسی روایت مجادله امام علی(ع) با پیامبر(ص) در مصادر اهل سنت  1058
بررسی روایت مجادله امام علی(ع) با پیامبر(ص) در مصادر اهل سنت

در مصادر روایی اهل ‌سنت، روایتی مبنی بر جدل امام علی (ع) با پیامبر (ص) نقل شده است. بنا بر مضمون روایت، پیامبر (ص) قصد بیدار کردن امام علی (ع) را برای نماز شب داشتند؛ ...

تبیین سه رویکرد به رنگها از منظر حضرت علی (ع) در نهج البلاغه  1292
تبیین سه رویکرد به رنگها از منظر حضرت علی (ع) در نهج البلاغه

نهج البلاغه در بردارنده نکات ارزشمندی از وصف زیباییهای عالم از جمله رنگها و معانی آنها است. مسئله این تحقیق واکاوی فرازهای نهج البلاغه و رویکردهای مختلف درباره رنگ است. این تحقیق با هدف تبیین ...

تأثیر ابن‌قولویه بر انتقال حدیث قم به بغداد (با تکیه بر الرجال نجاشی و الفهرست طوسی)  715
تأثیر ابن‌قولویه بر انتقال حدیث قم به بغداد (با تکیه بر الرجال نجاشی و الفهرست طوسی)

ابن­قولویه از محدثان قمی در سدۀ چهارم بوده که سال­های پایانی عمر خود را در بغداد سپری کرده است و محدثان و عالمان بزرگی همچون غضائری و شیخ مفید از او بهره برده­اند؛ اما اکنون ...

تحلیل انتقادی مبانی قرآن‌بسندگی در ‌شبۀ قارۀ هند  992
تحلیل انتقادی مبانی قرآن‌بسندگی در ‌شبۀ قارۀ هند

سنّت نبوی، یکی از مبانی مهم شرع مقدس اسلام و پاسداری از آن بر همگان بایسته است؛ اما در پاره‌ای از دوران، برخی مکاتب فکری اسلامی در اعتبار احادیث نبوی تشکیک کرده‌‌اند. «قرآنیون شبۀ قاره» ...

کاربست تفسیر لغوی در آثار ابوحاتم سجستانی با محوریت علم قرائات  534
کاربست تفسیر لغوی در آثار ابوحاتم سجستانی با محوریت علم قرائات

ابوحاتم سجستانی (م255ق)، یکی از دانشمندان مسلمان ایرانی و از پیشوایان لغت در قرن سوم هجری است که نقش بسزایی در پیشبرد علوم قرآنی داشت. بیشترین تخصص وی در علوم قرآنی، قرائت بود که در ...

تحلیل ساختار هنری داستان حضرت آدم (ع) در خطبه‌های نهج‌البلاغه  876
تحلیل ساختار هنری داستان حضرت آدم (ع) در خطبه‌های نهج‌البلاغه

مکتب ساختارگرایی از جمله دانش های مربوط به نشانه شناختی است که به تحلیل محتوای متون(از جمله متون مقدس) و به ویژه بررسی و تحلیل عناصر داستان ها و قصه ها می پردازد. شیواترین ابزار ...

بررسی سندی و دلالی حدیث« ما خلق الله شیئا أبغض الیه من الأحمق...»  1024
بررسی سندی و دلالی حدیث« ما خلق الله شیئا أبغض الیه من الأحمق...»

درکتاب علل الشرایع روایتی به نقل از امام صادق (ع) وارد شده با این مضمون که «خداوند عز و جل موجودى را مبغوض‏تر از احمق‏ نیافریده زیرا محبوب‏ترین اشیاء که عقل باشد را از او ...

تبارشناسی روایات قصار تحف العقول  724
تبارشناسی روایات قصار تحف العقول

کتاب تحف‌العقول عن آل‌الرسول (ص) اثر حسن‌بن‌شعبه حرانی دربردارنده روایات طوال و قصار رسول خدا (ص) تا امام حسن عسکری (ع) است که مشخصه اصلی آن‌ها ارسال در سند است. افزون بر ارسال اسانید، مطابق ...

بازپژوهی شخصیت محمد بن علی طرازی و کتاب او  917
بازپژوهی شخصیت محمد بن علی طرازی و کتاب او

محمد‌بن علی طرازی از شخصیت‌های امامی نیمه اول قرن پنجم در عراق است. جد و پدر او «ابوبکر محمد‌بن محمد» و «ابوالحسن علی‌بن محمد طرازی»، از دانشمندان صاحب‌عنوان در منابع تراجم نگاری سنی هستند که ...

تأثیر جغرافیای محیطی بر اخلاق و رفتار مردم بصره در عصر امام علی(ع)  871
تأثیر جغرافیای محیطی بر اخلاق و رفتار مردم بصره در عصر امام علی(ع)

شناخت محیط و عوامل جغرافیایی شهر بصره و تأثیر آن ها در اخلاق و رفتار مردم، در کنار آگاهی از سایر عوامل فردی و اجتماعی مردمان این شهر در عصر امام علی(ع) می تواند ...

صفحه از 274
تعداد موارد : 8196